Đêm Đông
09-05-2008, 22:50
Chất lượng của tem chơi
Nhiều bạn sưu tập thường phân vân không biết những mẫu tem mình có, tốt hay xấu, mẫu nào cần giữ, mẫu nào nên loại bỏ, nhiều khi đưa vào bộ sưu tập cả những mẫu tem rách, mất góc hoặc dấu đóng nhòe nhoẹt, không còn trông thấy hình vẽ trên tem nữa ... Như vậy, không những làm mất đi vẻ đẹp và làm giảm giá trị của bộ sưu tập mà còn chiếm chỗ của những mẫu tem khác, trong khi album gài tem vốn dĩ cũng không được dư dật.
Vậy thế nào là một mẫu tem có chất lượng ?
Một mẫu tem hoàn hảo phải đảm bảo những tiêu chuẩn sau đây:
1. Không bị ố bẩn, nhầu nát, không bị rách dù rằng ít.
2. Không bị mỏng : Tem bị mỏng là mẫu tem giảm bề dầy, bị tróc nhiều hay ít ở một hay nhiều chỗ ở mặt sau hoặc mặt trước của mẫu tem . Tùy theo độ dầy và vị trí của chỗ mỏng mà giá trị của mẫu tem kém đi nhiều, ít. Trường hợp này thường xẩy ra khi người sưu tập bóc tem ở phong bì hoặc tách những mẫu tem có keo dính vào nhau.
3. Không có các vết gấp. Mẫu tem có thể có các vết gấp do giấy, do người sưu tập thiếu chú ý lúc gài tem vào album, lúc gập album. Nếu vết gấp nhẹ, rửa tem rồi để khô, là qua có thể làm mất vết gấp. Nếu vết gấp sâu, giấy bị gẫy hoặc vết gấp dài, ngang con tem, mẫu tem sẽ bị giảm giá trị
4. Vị trí hình vẽ mẫu tem phải cân đối, ở chính giữa so với phần giấy trắng không in chung quanh, các phần không in trên mẫu tem vây quanh hình vẽ phải bằng nhau.
5. Tem có răng không được mất răng cưa. Mẫu tem mất răng cưa bị giảm giá trị. Các catalogue tem thường chỉ dẫn số răng cưa của một mẫu tem. Răng cưa 13 x 14 có nghĩa là chiều ngang có 13 răng cưa, chìêu dọc có 14 răng cưa. Chỉ số 13 hay 14 là số răng cưa của mẫu tem trên một độ dài 2cm. Một thước đo răng cưa giúp người sưu tập tem trong việc này. Tem không răng cưa giá trị ở chỗ lề càng lớn càng tốt. Do đó ở những tờ tem không răng, khi cắt phải rất cẩn thận, sao cho giữ được cân xứng để cho các mẫu tem đều có được một lề tem chiều rộng tối đa, nhưng lại không có ảnh hưởng gì đến những mẫu tem không răng bên cạnh.
6. Tem có keo mặt sau thì keo cần được giữ nguyên vẹn, không được chỗ có chỗ không ( vì đã bị dính vào đâu đó, được bóc ra và bị tróc). Muốn bảo quản tốt các mẫu tem có keo cần gài tcm vào các băng chuyên dùng bằng nhựa trong hoặc các tờ phơi gài tem cũng bằng nhựa. Những vật liệu này đều có bán tại các cửa hàng của Công ty Tem. Trường hợp chưa có, phải kịp thời lót ngay phía sau các mẫu tem có keo bằng các mảnh giấy bóng mờ chống dính.
7. Nếu là tem đóng dấu, dấu đóng phải sạch, không nhòe nhoẹt, tròn vành rõ chữ, rõ số và nếu có thể chỉ đóng trên một phần nhỏ của mẫu tem, hình vẽ trên tem càng được trông rõ bao nhiêu càng tốt.
8. Những mẫu tem bị thủng, bị đột bởi kim gài cũng giảm giá trị, nhưng không nên lẫn với các mẫu của những kỳ phát hành tem đột thủng chính thức.
9. Những mẫu tem có xuất xứ được in liền theo chiều ngang hoặc chiều dọc, bị xé rời ra cũng giảm giá trị (như bộ "KN 35n thành lập ĐLĐVN ", bộ " Bắn rơi 3000 máy bay Mỹ", bộ "KN 45n thành lập ĐLĐVN", bộ tranh dân gian "Đánh ghen, hứng dừa" v.v...).
10. Một số bộ tem có mảnh giấy nhỏ gắn liền với tem ghi chú thích, mảnh giấy này là một phần của con tem. Những mẫu tem nào thuộc loại này mà mảnh giấy chú thích bị xé rời ra thì coi như không đầy đủ và giảm giá trị.
11. Nhiều bộ tem phát hành được sử dụng trong nhiều năm, trong đó có những mẫu tem được in lại với hình vẽ và giá mặt y hệt mẫu cũ, nhưng mầu sắc hoàn toàn khác hẳn. Đó là những mẫu tem mới, khác với những mẫu trước. Mặt khác, trong khi in tem, do dùng mực không chuẩn nên có trường hợp cùng một mẫu tem có thể có hai hoặc nhiều sắc thái khác nhau trên một gam mầu (như bộ "Chân dung Hồ Chủ Tịch" in trên giấy dó ...). Những mẫu tem này khác hẳn những mẫu tem được trưng bầy một thời gian dài trong tủ kính, bị ánh sáng trời hoặc ánh sáng đèn làm cho biến mầu. Đây không phải là những mẫu tem quí hiếm mà là những mẫu tem hỏng.
Với các mẫu tem mới phát hành, những người sưu tập có quyền đòi hỏi những tiêu chuẩn chất lượng như trên. Với các mẫu tem cổ (tem phát hành cách đây nhiều năm) cũng phải dựa vào các tiêu chuẩn trên để lựa chọn, đánh giá, nhưng không thể không nhìn nhận đến các yếu tố như hoàn cảnh và phương tiện in ấn, phát hành, thời gian, khí hậu, môi trường sưu tập..
Có được những mẫu tem hoàn hảo hay quý hiếm, những người sưu tập cần giữ gìn cẩn thận. Không nên dùng tay cầm tem, nhất là khi tay còn ướt, bẩn hay dính dầu mỡ. Người sưu tập tem cần có thói quen dùng kẹp tem gắp tem để lấy ra và xếp vào album. Nên để các bộ sưu tập ở một nơi khô ráo, các cuốn album cần được dựng đứng, không để nằm trong một ngăn kéo chồng lên nhau. Cần năng giở các album tem và kiểm tra xem các mẫu tem có bị ố, mốc hoặc các con dài đuôi nhấm không. Sự bền bỉ cần mẫn sưu tập và công sức người sưu tập bỏ ra sẽ được đền bù xứng đáng : Làm chủ một bộ sưu tập hoàn hảo và giá trị.
(sưutầm)
Nhiều bạn sưu tập thường phân vân không biết những mẫu tem mình có, tốt hay xấu, mẫu nào cần giữ, mẫu nào nên loại bỏ, nhiều khi đưa vào bộ sưu tập cả những mẫu tem rách, mất góc hoặc dấu đóng nhòe nhoẹt, không còn trông thấy hình vẽ trên tem nữa ... Như vậy, không những làm mất đi vẻ đẹp và làm giảm giá trị của bộ sưu tập mà còn chiếm chỗ của những mẫu tem khác, trong khi album gài tem vốn dĩ cũng không được dư dật.
Vậy thế nào là một mẫu tem có chất lượng ?
Một mẫu tem hoàn hảo phải đảm bảo những tiêu chuẩn sau đây:
1. Không bị ố bẩn, nhầu nát, không bị rách dù rằng ít.
2. Không bị mỏng : Tem bị mỏng là mẫu tem giảm bề dầy, bị tróc nhiều hay ít ở một hay nhiều chỗ ở mặt sau hoặc mặt trước của mẫu tem . Tùy theo độ dầy và vị trí của chỗ mỏng mà giá trị của mẫu tem kém đi nhiều, ít. Trường hợp này thường xẩy ra khi người sưu tập bóc tem ở phong bì hoặc tách những mẫu tem có keo dính vào nhau.
3. Không có các vết gấp. Mẫu tem có thể có các vết gấp do giấy, do người sưu tập thiếu chú ý lúc gài tem vào album, lúc gập album. Nếu vết gấp nhẹ, rửa tem rồi để khô, là qua có thể làm mất vết gấp. Nếu vết gấp sâu, giấy bị gẫy hoặc vết gấp dài, ngang con tem, mẫu tem sẽ bị giảm giá trị
4. Vị trí hình vẽ mẫu tem phải cân đối, ở chính giữa so với phần giấy trắng không in chung quanh, các phần không in trên mẫu tem vây quanh hình vẽ phải bằng nhau.
5. Tem có răng không được mất răng cưa. Mẫu tem mất răng cưa bị giảm giá trị. Các catalogue tem thường chỉ dẫn số răng cưa của một mẫu tem. Răng cưa 13 x 14 có nghĩa là chiều ngang có 13 răng cưa, chìêu dọc có 14 răng cưa. Chỉ số 13 hay 14 là số răng cưa của mẫu tem trên một độ dài 2cm. Một thước đo răng cưa giúp người sưu tập tem trong việc này. Tem không răng cưa giá trị ở chỗ lề càng lớn càng tốt. Do đó ở những tờ tem không răng, khi cắt phải rất cẩn thận, sao cho giữ được cân xứng để cho các mẫu tem đều có được một lề tem chiều rộng tối đa, nhưng lại không có ảnh hưởng gì đến những mẫu tem không răng bên cạnh.
6. Tem có keo mặt sau thì keo cần được giữ nguyên vẹn, không được chỗ có chỗ không ( vì đã bị dính vào đâu đó, được bóc ra và bị tróc). Muốn bảo quản tốt các mẫu tem có keo cần gài tcm vào các băng chuyên dùng bằng nhựa trong hoặc các tờ phơi gài tem cũng bằng nhựa. Những vật liệu này đều có bán tại các cửa hàng của Công ty Tem. Trường hợp chưa có, phải kịp thời lót ngay phía sau các mẫu tem có keo bằng các mảnh giấy bóng mờ chống dính.
7. Nếu là tem đóng dấu, dấu đóng phải sạch, không nhòe nhoẹt, tròn vành rõ chữ, rõ số và nếu có thể chỉ đóng trên một phần nhỏ của mẫu tem, hình vẽ trên tem càng được trông rõ bao nhiêu càng tốt.
8. Những mẫu tem bị thủng, bị đột bởi kim gài cũng giảm giá trị, nhưng không nên lẫn với các mẫu của những kỳ phát hành tem đột thủng chính thức.
9. Những mẫu tem có xuất xứ được in liền theo chiều ngang hoặc chiều dọc, bị xé rời ra cũng giảm giá trị (như bộ "KN 35n thành lập ĐLĐVN ", bộ " Bắn rơi 3000 máy bay Mỹ", bộ "KN 45n thành lập ĐLĐVN", bộ tranh dân gian "Đánh ghen, hứng dừa" v.v...).
10. Một số bộ tem có mảnh giấy nhỏ gắn liền với tem ghi chú thích, mảnh giấy này là một phần của con tem. Những mẫu tem nào thuộc loại này mà mảnh giấy chú thích bị xé rời ra thì coi như không đầy đủ và giảm giá trị.
11. Nhiều bộ tem phát hành được sử dụng trong nhiều năm, trong đó có những mẫu tem được in lại với hình vẽ và giá mặt y hệt mẫu cũ, nhưng mầu sắc hoàn toàn khác hẳn. Đó là những mẫu tem mới, khác với những mẫu trước. Mặt khác, trong khi in tem, do dùng mực không chuẩn nên có trường hợp cùng một mẫu tem có thể có hai hoặc nhiều sắc thái khác nhau trên một gam mầu (như bộ "Chân dung Hồ Chủ Tịch" in trên giấy dó ...). Những mẫu tem này khác hẳn những mẫu tem được trưng bầy một thời gian dài trong tủ kính, bị ánh sáng trời hoặc ánh sáng đèn làm cho biến mầu. Đây không phải là những mẫu tem quí hiếm mà là những mẫu tem hỏng.
Với các mẫu tem mới phát hành, những người sưu tập có quyền đòi hỏi những tiêu chuẩn chất lượng như trên. Với các mẫu tem cổ (tem phát hành cách đây nhiều năm) cũng phải dựa vào các tiêu chuẩn trên để lựa chọn, đánh giá, nhưng không thể không nhìn nhận đến các yếu tố như hoàn cảnh và phương tiện in ấn, phát hành, thời gian, khí hậu, môi trường sưu tập..
Có được những mẫu tem hoàn hảo hay quý hiếm, những người sưu tập cần giữ gìn cẩn thận. Không nên dùng tay cầm tem, nhất là khi tay còn ướt, bẩn hay dính dầu mỡ. Người sưu tập tem cần có thói quen dùng kẹp tem gắp tem để lấy ra và xếp vào album. Nên để các bộ sưu tập ở một nơi khô ráo, các cuốn album cần được dựng đứng, không để nằm trong một ngăn kéo chồng lên nhau. Cần năng giở các album tem và kiểm tra xem các mẫu tem có bị ố, mốc hoặc các con dài đuôi nhấm không. Sự bền bỉ cần mẫn sưu tập và công sức người sưu tập bỏ ra sẽ được đền bù xứng đáng : Làm chủ một bộ sưu tập hoàn hảo và giá trị.
(sưutầm)