hat_de
15-05-2008, 10:22
Từ khi có con tem đến nay, các nước và các tác vùng đất trên thế giới đã phát hành trên 100 chủng loại tem. Theo các phương pháp phân loại khác nhau:
1. Phân loại theo cách dùng: Có tem kỷ niệm, tem đặc chủng, tem hàng không, tem thiếu cước, tem gói nhỏ, tem từ thiện, tem công vụ, tem phát nhanh, tem ghi số, tem bưu kiện khai giá, tem giấy in hối đoái, tem quân dụng, tem bưu cục lưu động, tem bảo hiểm bưu kiện, tem hồi thư (Coupon de répense), tem ấn phẩm, tem bưu kiện bản thảo...
2. Phân loại theo khu vực sử dụng: Có tem bưu kiện trong nước, tem bưu kiện quốc tế, tem hạn dùng trong khu vực, tem bưu cục hải ngoại, tem trại tù binh, tem dùng cho nhiều nước...
3. Phân loại theo cơ quan phát hành: Có tem bưu chính trung ương, tem bưu chính địa phương, tem Công ty hàng không, tem công ty vận tải, tem đại học, tem bưu chính dùng cho người mù...
4. Phương thức phát hành: Tem phát hành hình thức, tem in đè, tem đổi giá, tem cắt đôi, tem tạm thời...
5. Theo phương thức tiêu thụ: Có tem lẻ, tem cuộn, tem sổ nhỏ, tem điện tử...
Chúng ta thường thấy 6 loại lớn hay dùng sau:
I. Tem phổ thông (Regular Stamp hay Definitive Stamp).
Tem phổ thông là loại tem chủ yếu, có đủ loại giá mặt để dán các loại bưu kiện, là loại tem có lượng phát hành nhiều, thời gian tiêu thụ dài, mặt tem nhỏ, hình vẽ mặt tem cố định, nhiều tem phổ thông không in nhiều mầu như các tem kỷ niệm hoặc tem chuyên đề. Tem phổ thông thường in nhiều lần nên có những loại bản in khác nhau. Tem thời kỳ đầu của các nước phần lớn là tem phổ thông, như tem Penny đen, Penny xanh của nước Anh. Tem phổ thông là loại tem chủ yếu để biên soạn các loại trưng bày truyền thống và lịch sử bưu chính và là đối tượng chủ yếu để các nghiên cứu lần bản in.
II. Tem kỷ niệm (Commemorative Stamp).
Tem kỷ niệm là loại tem phát hành để kỷ niệm sự kiện quan trọng hoặc nhân vật nổi tiếng ở trong hoặc ngoài nước, phần lớn lấy hình của nhân vật hoặc sự kiện đó làm hình vẽ chính, và có hàng chữ kỷ niệm, tem kỷ niệm là loại tem có tính thời gian cao. Đặc điểm của tem kỷ niệm là mặt tem lớn, in đẹp, lượng phát hành nhỏ, chỉ bán có kỳ hạn ở bưu cục, không in lại.
Tem nào là tem kỷ niệm đầu tiên của thế giới hiện nay vẫn còn là vấn đề tranh luận. Nói chung, đa số các nhà chơi tem đều tiếp thu quan điểm như sau: Tem của xứ South Wales là thuộc địa cũ của nước Anh năm 1888 phát hành tem kỷ niệm 100 năm nước Anh coi Australia làm thuộc địa. Lý do là bộ tem có 6 con, giá mặt 1 Penny, 2 Penny, 4 Penny, 6 Penny, 8 Penny, 1 Shilling, trên mỗi tem đều in chữ rõ ràng 100 năm (One Hundred years), nhưng nhiều năm lại đây mọi người cho rằng con tem do Pêru phát hành để kỷ niệm 20 năm thông xe của đường sắt đầu tiên ở Nam Mỹ năm 1871 là tem kỷ niệm đầu tiên. Nhưng so với tem xứ Wales phát hành có khác là trên tem không có chữ kỷ niệm nào mà chỉ in ở phía trên chữ "LIMA" và ở bên phải chữ CALLAO là 2 địa điểm thông xe.
Anh em nhà William nước Anh lại có quan điểm khác. Trong quyển sách họ viết "con tem" cho rằng một số bưu cục địa phương ở nước Đức năm 1887 phát hành bộ tem kỷ niệm đầu tiên của thế giới. Bộ tem này do một cơ cấu bu chính tư nhân (Privat brief Verkehr) ở thành phố Fankfurt phát hành để kỷ niệm cuộc thi quán quân bắn súng vì trên tem có in hàng chữ kỷ niệm. Nhưng bộ tem đó không do cơ cấu bưu chính của Nhà nước phát hành nên sức tranh đua kém, ý nghĩa không lớn.
III. Tem đặc chủng (Special Stamp)
Tem đặc chủng cũng còn gọi là tem tuyên truyền (Propaganda Stamp). Mục đích phát hành vì muốn tuyên truyền hoặc thể hiện một đề tài đặc biệt, hình thức thể hiện và cách phát hành cũng giống tem kỷ niệm, vì không kỷ niệm một đối tượng cụ thể nên không yêu cầu cao hạn định thời gian. Có một số nước không xếp tem đặc chủng thành một loại riêng.
IV. Tem chuyên dùng (Special Use Stamp)
Tem chuyên dùng là loại tem dùng cho nghiệp vụ bưu chính như tem hàng không, tem thiếu cước, tem phát nhanh, tem ghi số, tem báo chí...
1. Tem hàng không (Airmail Stamp): là tem để dán lên bì thư gửi máy bay. Loại tem này thường có hình vẽ chủ đề là máy bay thiên thần bay, chim bay, ngựa bay, bánh xe bay để tượng trưng cho đường hàng không. Nhưng gần đây cũng dùng những hình vẽ khác nữa, ví dụ như tem hàng không Mỹ dùng hình tượng Nữ thần. Đồng thời cần nói rõ là những tem vẽ hình máy bay không nhất thiết phải là tem hàng không. Trên tem hàng không thường có những chữ Anh: AIRMAIL, chữ pháp POSTE AERIENNE, chữ Đức LUFT POST, chữ Nga
Con tem hàng không đầu tiên trên thế giới là tem 5 xu phát hành năm 1877, dùng cho bưu kiện vận chuyển bằng khí cầu "Bouphall" có hình vẽ khí cầu đang bay. Nhưng đó không phải là tem Bưu chính quốc gia phát hành.
Nước đầu tiên trên thế giới phát hành tem hàng không là Italia, trên loại tem phổ thông có in đè chữ "Thí nghiệm hàng không bưu chính tháng 5/1917, "During - Roma, Roma - During". Tem có hình vẽ máy bay đầu tiêu là loại tem hàng không Mỹ, phát hành 13-5-1918 giá mặt 24 cents. Loại tem này ở giữa tờ 100 con có 1 tem bị in ngược, đó là con tem quý hiếm nhất của nước Mỹ. Bộ tem Hàng không này có 3 con, sau này còn tiếp tục phát hành 2 con 6 cents và 16 cents.
Tem hàng không đầu tiên của Trung Hoa phát hành 1-7-1921 vẽ hình một máy bay đang bay trên Trường thành, thời đó đuôi máy bay là cờ ngũ sắc
2. Tem thiếu cước (Postage Due Stamp).
Khi gửi thư người gửi dán tem không đủ giá cước, bưu cục phát hiện dán thêm tem thiếu cước để làm căn cứ để người nhận phải trả bù. Bưu cục không dán tem thiếu cước, nhưng ở một số nước có bán để chơi tem. Tem thiếu cước đầu tiên do thuộc địa Hà Lan Đông Ấn Độ (nay là Indonesia) phát hành năm 1845. Nhưng có người cho rằng tem đó không phải là tem thiếu cước chính thức. Tem thiếu cước sớm nhất của thế giới là do nước Pháp phát hành vì trên tem có chữ "thiếu cước".
3. Tem phát nhanh (Express Stamp).
Những bưu kiện dán loại tem này được gửi đi ngay chuyến thư sớm nhất. Tem phát nhanh sớm nhất của thế giới do nước Mỹ phát hành năm 1885
4. Tem ghi số (Registration Stamp).
Là loại tem để dán lên bưu kiện có ghi số. Năm 1845 vùng Victoria của Australia phát hành loại tem này đầu tiên.
5. Tem báo chí (Newspaper Stamp).
Là những tem dùng để gửi báo và tạp chí. Loại này do nước Áo phát hành sớm nhất năm 1851 có in chữ "Zeitung" là loại tem có tính chuyên dùng cao,
6. Tem quân bưu và tem công vụ.
a. Tem quân bưu (Military Stamp) là loại tem chuyên dùng để các binh sĩ gửi thư, được giảm giá cước hoặc miễn cước. Tem quân bưu sớm nhất trên thế giới do Thổ Nhĩ Kỳ phát hành năm 1879 ở 2 địa phương và đến năm 1898 mới lấy danh nghĩa Nhà nước phát hành tem có hình 8 cạnh.
b. Tem công vụ (Official Stamp): Còn gọi là tem sự vu, là tem để dán công văn của chính quyền và các ngành ở trung ương và địa phương. Tem công vụ đầu tiêu của thế giới do Tây Ban Nha phát hành năm 1845
7. Tem phụ thu (Charity Stamp).
Khi Nhà nước cần ngân quỹ để chi vào những việc công ích xã hội thì phát hành tem phụ thu, còn gọi là tem phúc lợi hay tem từ thiện. cách thể hiện giá mặt trên tem phụ thu là: giá cước + tiền phụ thu. Tiền phụ thu không được tính vào giá cước nên còn gọi là "tem nửa bưu chính" (Semi Postal Stamp) Liên Bưu quy định tiền phụ thu không được quá 50% giá mặt, tem phụ thu sớm nhất của thế giới do xứ Wales thuộc địa của Anh phát hành năm 1897.
Trích dẫn từ temvietnam.vn
http://www.temvietnam.vn/news_detail.asp?newsid=51402&CatID=42
Kỳ sau đăng tiếp
Hì hục ngồi căn chỉnh và tô lại màu cho chữ thấy bài rất hay, bổ ích thiệt nhưng ko có hình minh họa :)) . .. rảnh bổ xung dần ...he he
1. Phân loại theo cách dùng: Có tem kỷ niệm, tem đặc chủng, tem hàng không, tem thiếu cước, tem gói nhỏ, tem từ thiện, tem công vụ, tem phát nhanh, tem ghi số, tem bưu kiện khai giá, tem giấy in hối đoái, tem quân dụng, tem bưu cục lưu động, tem bảo hiểm bưu kiện, tem hồi thư (Coupon de répense), tem ấn phẩm, tem bưu kiện bản thảo...
2. Phân loại theo khu vực sử dụng: Có tem bưu kiện trong nước, tem bưu kiện quốc tế, tem hạn dùng trong khu vực, tem bưu cục hải ngoại, tem trại tù binh, tem dùng cho nhiều nước...
3. Phân loại theo cơ quan phát hành: Có tem bưu chính trung ương, tem bưu chính địa phương, tem Công ty hàng không, tem công ty vận tải, tem đại học, tem bưu chính dùng cho người mù...
4. Phương thức phát hành: Tem phát hành hình thức, tem in đè, tem đổi giá, tem cắt đôi, tem tạm thời...
5. Theo phương thức tiêu thụ: Có tem lẻ, tem cuộn, tem sổ nhỏ, tem điện tử...
Chúng ta thường thấy 6 loại lớn hay dùng sau:
I. Tem phổ thông (Regular Stamp hay Definitive Stamp).
Tem phổ thông là loại tem chủ yếu, có đủ loại giá mặt để dán các loại bưu kiện, là loại tem có lượng phát hành nhiều, thời gian tiêu thụ dài, mặt tem nhỏ, hình vẽ mặt tem cố định, nhiều tem phổ thông không in nhiều mầu như các tem kỷ niệm hoặc tem chuyên đề. Tem phổ thông thường in nhiều lần nên có những loại bản in khác nhau. Tem thời kỳ đầu của các nước phần lớn là tem phổ thông, như tem Penny đen, Penny xanh của nước Anh. Tem phổ thông là loại tem chủ yếu để biên soạn các loại trưng bày truyền thống và lịch sử bưu chính và là đối tượng chủ yếu để các nghiên cứu lần bản in.
II. Tem kỷ niệm (Commemorative Stamp).
Tem kỷ niệm là loại tem phát hành để kỷ niệm sự kiện quan trọng hoặc nhân vật nổi tiếng ở trong hoặc ngoài nước, phần lớn lấy hình của nhân vật hoặc sự kiện đó làm hình vẽ chính, và có hàng chữ kỷ niệm, tem kỷ niệm là loại tem có tính thời gian cao. Đặc điểm của tem kỷ niệm là mặt tem lớn, in đẹp, lượng phát hành nhỏ, chỉ bán có kỳ hạn ở bưu cục, không in lại.
Tem nào là tem kỷ niệm đầu tiên của thế giới hiện nay vẫn còn là vấn đề tranh luận. Nói chung, đa số các nhà chơi tem đều tiếp thu quan điểm như sau: Tem của xứ South Wales là thuộc địa cũ của nước Anh năm 1888 phát hành tem kỷ niệm 100 năm nước Anh coi Australia làm thuộc địa. Lý do là bộ tem có 6 con, giá mặt 1 Penny, 2 Penny, 4 Penny, 6 Penny, 8 Penny, 1 Shilling, trên mỗi tem đều in chữ rõ ràng 100 năm (One Hundred years), nhưng nhiều năm lại đây mọi người cho rằng con tem do Pêru phát hành để kỷ niệm 20 năm thông xe của đường sắt đầu tiên ở Nam Mỹ năm 1871 là tem kỷ niệm đầu tiên. Nhưng so với tem xứ Wales phát hành có khác là trên tem không có chữ kỷ niệm nào mà chỉ in ở phía trên chữ "LIMA" và ở bên phải chữ CALLAO là 2 địa điểm thông xe.
Anh em nhà William nước Anh lại có quan điểm khác. Trong quyển sách họ viết "con tem" cho rằng một số bưu cục địa phương ở nước Đức năm 1887 phát hành bộ tem kỷ niệm đầu tiên của thế giới. Bộ tem này do một cơ cấu bu chính tư nhân (Privat brief Verkehr) ở thành phố Fankfurt phát hành để kỷ niệm cuộc thi quán quân bắn súng vì trên tem có in hàng chữ kỷ niệm. Nhưng bộ tem đó không do cơ cấu bưu chính của Nhà nước phát hành nên sức tranh đua kém, ý nghĩa không lớn.
III. Tem đặc chủng (Special Stamp)
Tem đặc chủng cũng còn gọi là tem tuyên truyền (Propaganda Stamp). Mục đích phát hành vì muốn tuyên truyền hoặc thể hiện một đề tài đặc biệt, hình thức thể hiện và cách phát hành cũng giống tem kỷ niệm, vì không kỷ niệm một đối tượng cụ thể nên không yêu cầu cao hạn định thời gian. Có một số nước không xếp tem đặc chủng thành một loại riêng.
IV. Tem chuyên dùng (Special Use Stamp)
Tem chuyên dùng là loại tem dùng cho nghiệp vụ bưu chính như tem hàng không, tem thiếu cước, tem phát nhanh, tem ghi số, tem báo chí...
1. Tem hàng không (Airmail Stamp): là tem để dán lên bì thư gửi máy bay. Loại tem này thường có hình vẽ chủ đề là máy bay thiên thần bay, chim bay, ngựa bay, bánh xe bay để tượng trưng cho đường hàng không. Nhưng gần đây cũng dùng những hình vẽ khác nữa, ví dụ như tem hàng không Mỹ dùng hình tượng Nữ thần. Đồng thời cần nói rõ là những tem vẽ hình máy bay không nhất thiết phải là tem hàng không. Trên tem hàng không thường có những chữ Anh: AIRMAIL, chữ pháp POSTE AERIENNE, chữ Đức LUFT POST, chữ Nga
Con tem hàng không đầu tiên trên thế giới là tem 5 xu phát hành năm 1877, dùng cho bưu kiện vận chuyển bằng khí cầu "Bouphall" có hình vẽ khí cầu đang bay. Nhưng đó không phải là tem Bưu chính quốc gia phát hành.
Nước đầu tiên trên thế giới phát hành tem hàng không là Italia, trên loại tem phổ thông có in đè chữ "Thí nghiệm hàng không bưu chính tháng 5/1917, "During - Roma, Roma - During". Tem có hình vẽ máy bay đầu tiêu là loại tem hàng không Mỹ, phát hành 13-5-1918 giá mặt 24 cents. Loại tem này ở giữa tờ 100 con có 1 tem bị in ngược, đó là con tem quý hiếm nhất của nước Mỹ. Bộ tem Hàng không này có 3 con, sau này còn tiếp tục phát hành 2 con 6 cents và 16 cents.
Tem hàng không đầu tiên của Trung Hoa phát hành 1-7-1921 vẽ hình một máy bay đang bay trên Trường thành, thời đó đuôi máy bay là cờ ngũ sắc
2. Tem thiếu cước (Postage Due Stamp).
Khi gửi thư người gửi dán tem không đủ giá cước, bưu cục phát hiện dán thêm tem thiếu cước để làm căn cứ để người nhận phải trả bù. Bưu cục không dán tem thiếu cước, nhưng ở một số nước có bán để chơi tem. Tem thiếu cước đầu tiên do thuộc địa Hà Lan Đông Ấn Độ (nay là Indonesia) phát hành năm 1845. Nhưng có người cho rằng tem đó không phải là tem thiếu cước chính thức. Tem thiếu cước sớm nhất của thế giới là do nước Pháp phát hành vì trên tem có chữ "thiếu cước".
3. Tem phát nhanh (Express Stamp).
Những bưu kiện dán loại tem này được gửi đi ngay chuyến thư sớm nhất. Tem phát nhanh sớm nhất của thế giới do nước Mỹ phát hành năm 1885
4. Tem ghi số (Registration Stamp).
Là loại tem để dán lên bưu kiện có ghi số. Năm 1845 vùng Victoria của Australia phát hành loại tem này đầu tiên.
5. Tem báo chí (Newspaper Stamp).
Là những tem dùng để gửi báo và tạp chí. Loại này do nước Áo phát hành sớm nhất năm 1851 có in chữ "Zeitung" là loại tem có tính chuyên dùng cao,
6. Tem quân bưu và tem công vụ.
a. Tem quân bưu (Military Stamp) là loại tem chuyên dùng để các binh sĩ gửi thư, được giảm giá cước hoặc miễn cước. Tem quân bưu sớm nhất trên thế giới do Thổ Nhĩ Kỳ phát hành năm 1879 ở 2 địa phương và đến năm 1898 mới lấy danh nghĩa Nhà nước phát hành tem có hình 8 cạnh.
b. Tem công vụ (Official Stamp): Còn gọi là tem sự vu, là tem để dán công văn của chính quyền và các ngành ở trung ương và địa phương. Tem công vụ đầu tiêu của thế giới do Tây Ban Nha phát hành năm 1845
7. Tem phụ thu (Charity Stamp).
Khi Nhà nước cần ngân quỹ để chi vào những việc công ích xã hội thì phát hành tem phụ thu, còn gọi là tem phúc lợi hay tem từ thiện. cách thể hiện giá mặt trên tem phụ thu là: giá cước + tiền phụ thu. Tiền phụ thu không được tính vào giá cước nên còn gọi là "tem nửa bưu chính" (Semi Postal Stamp) Liên Bưu quy định tiền phụ thu không được quá 50% giá mặt, tem phụ thu sớm nhất của thế giới do xứ Wales thuộc địa của Anh phát hành năm 1897.
Trích dẫn từ temvietnam.vn
http://www.temvietnam.vn/news_detail.asp?newsid=51402&CatID=42
Kỳ sau đăng tiếp
Hì hục ngồi căn chỉnh và tô lại màu cho chữ thấy bài rất hay, bổ ích thiệt nhưng ko có hình minh họa :)) . .. rảnh bổ xung dần ...he he