open
16-07-2009, 15:59
Cá nhám voi ( Rhincodon typus )
Cá nhám voi hay cá mập voi (Rhincodon typus) là một thành viên đặc biệt trong phân lớp Elasmobranchii (cá mập, cá đuối) của lớp cá Sụn (Chondrichthyes). Nó là loại cá mập lớn nhất và cũng là loài cá hiện còn sống lớn nhất. (Loài cá nhỏ nhất hiện được biết là chi Paedocypris thuộc họ Cá chép.)
Tên gọi
Loài này được nhận dạng lần đầu tiên năm 1828 ngoài bờ biển Nam Phi. Họ Rhincodontidae đã không được thông qua cho tới tận năm 1984. Tên gọi "cá nhám voi" có lẽ là do kích thước lớn của nó.
50173
Phân bổ và môi trường sống
Các nhám voi sinh sống trong các đại dương vùng nhiệt đới và vùng nước ấm của thế giới. Được coi là sống ngoài đại dương nhưng chúng cũng tụ tập lại theo mùa ở một vài khu vực ven bờ như dải đá ngầm Ningaloo ở khu vực miền tây Australia cũng như Pemba và Zanzibar ở khu vực ven bờ đại dương của Đông Phi. Khu vực phân bổ của chúng giới hạn trong khoảng vĩ độ ±30 ° tính từ các khu vực này. Cá nhám voi chủ yếu sống cô độc và ít khi thấy chúng bơi thành đàn. Người ta tin rằng chúng sống di trú, nhưng các chuyên gia vẫn không rõ chúng có thể di cư xa bao nhiêu (có thể là di trú xuyên đại dương).
50179
Giải phẫu và bề ngoài
Kích thước lớn chính thức của chúng được đo chính xác là dài 12 mét (39 ft), với các số liệu không chính thức lên tới 18 mét (59 ft). Không nên nhầm lẫn chúng với cá nhám tắm nắng (Cetorhinus maximus), loài cá lớn thứ hai.
Thành viên của bộ Cá nhám thảm (Orectolobiformes), nó là loại cá ăn uống theo cơ chế lọc bỏ. Nó có miệng rộng có thể đạt tới 1,5m (5 ft) rộng và chứa tới 300 răng nhỏ. Là một phần trong quá trình ăn uống của mình, nó có 5 cặp mang lớn. Hai mắt nhỏ nằm ngay ở phần trước của cái đầu rộng và bẹt. Thân của chúng có màu xám chuyển thành trắng ở phần bụng; với ba lằn gân rõ nét chạy dọc theo mỗi bên hông và da của chúng giống như 'bàn cờ đam' với các đốm màu vàng nhạt và các sọc. Các đốm này là duy nhất cho từng cá thể. Do vậy các đốm này có thể dùng để đánh dấu mỗi con cá nhám voi nhằm thực hiện việc kiểm đếm chính xác số lượng cá nhám voi. Tuy nhiên, cho tới nay người ta vẫn không biết rõ về số lượng của chúng. Lớp da của chúng có thể dày tới 10 cm. Các nhám voi có hai cặp vây lưng và vây ngực. Đuôi của cá nhám voi non có vây trên lớn hơn vây dưới nhưng ở cá nhám voi trưởng thành thì đuôi có hình bán nguyệt hay hình trăng lưỡi liềm. Các lỗ thở của chúng nằm ngay sau mắt. Cá nhám voi không phải là những tay bơi lội cừ khôi; toàn thân của nó chuyển động khi nó bơi, kết quả là nó có vận tốc thấp rất bất thường cho các loại cá mập, vận tốc trung bình của nó chỉ là khoảng 5 km/h.
50175
Ăn uống
Các nhám voi ăn các loại sinh vật phù du, tảo lớn, nhuyễn thể hay các loại mực và động vật có xương sống nhỏ. Các răng nỏ li ti không giúp ích gì cho quá trình ăn uống của nó, thay vì thế, nước bị hút vào qua miệng và đi qua mang lược và sau đó bị tống ra khỏi bằng mang cung. Những gì mắc lại tại mang lược được nó nuốt hết. Cá nhám voi có thể luân chuyển nước với tốc độ tới 1,7 L/s (3,5 panh (pint) Hoa Kỳ/s). Tuy nhiên, cá nhám voi là loài tích cực săn mồi và chúng phát hiện các mục tiêu như các chỗ có nhiều sinh vật phù du hay cá nhờ các tín hiệu khứu giác chứ không phải luôn luôn chỉ là cơ chế 'hút bụi'.
Theo những thủy thủ thì cá nhám voi tập trung tại các bãi đá ngầm ngoài khơi bờ biển Belize (vùng Caribe), là nơi có thể bổ sung thêm cho thức ăn thông thường của chúng các loại trứng cá chỉ vàng, được các loài cá này đẻ vào giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 7 hàng năm trong khoảng thời gian 6-7 ngày kể từ ngày trăng tròn trong các tháng này.
50176
Hành xử
Khi cần giải thích là phần lớn các loại cá mập không gây nguy hiểm cho con người thì loài này là một ví dụ điển hình. Những người thợ lặn có thể bơi xung quanh loài cá khổng lồ này mà không gặp phải vấn đề gì.
Cá nhám voi có thể gặp tại các khu vực biển của Thái Lan, Maldives, Hồng Hải, tây Australia (dải đá ngầm Ningaloo), khu bảo tồn hải dương Gladden Spit ở Belize, và tại quần đảo Galapagos. Những thợ lặn may mắn cũng có thể gặp chúng tại Seychelles, Puerto Rico và Philipin (Donsol).
50177
Sinh sản
Giống như phần lớn các loại cá mập khác, hành vi sinh sản của cá nhám voi vẫn chưa được rõ. Dựa trên nghiên cứu một quả trứng đơn lẻ tìm thấy ngoài khơi Mexico vào năm 1956, người ta cho rằng chúng là loài đẻ trứng, nhưng con cá nhám voi cái có chửa bị bắt vào tháng Bảy năm 1996 chứa tới 300 cá nhám voi con [1] lại chỉ ra rằng chúng là loài đẻ con với sự phát triển của cơ chế đẻ trứng thay. Các trứng phát triển thành cá con trong cơ thể con mẹ bằng các nguồn dưỡng chất ngay trong trứng và con mẹ sẽ đẻ các con non dài 40 - 60 cm. Người ta tin rằng cá nhám voi đạt tới độ tuổi trưởng thành vào khoảng 30 năm và chúng có tuổi thọ ước tính khoảng 60 - 150 năm.
50178
Tầm quan trọng đối với con người
Cá nhám voi là mục tiêu của nghề đánh bắt cá thủ công và công nghiệp tại một số khu vực mà chúng tụ tập lại theo mùa. Quần thể cá nhám voi không được biết chính xác là có nhiều hay ít và được coi là dễ tổn thương theo IUCN. Cá nhám voi hay tụ tập tại các vùng biển của Donsol, thuộc tỉnh Sorsogon của Philipin. Nó cũng được nuôi nhốt trong các bể nuôi cá cảnh của Kaiyukan, Osaka, Nhật Bản.
Vào năm 2005, có ba con cá nhám voi được nghiên cứu trong tình trạng giam giữ tại bể nuôi cá cảnh Churaumi, Okinawa, Nhật Bản. Hai con khác bị nuôi nhốt tại bể nuôi cá cảnh Georgia, Atlanta, Hoa Kỳ.
Với cái miệng rộng tới 9 mét ngoác ra, con cá voi nhám như sắp nuốt chửng người phụ nữ đang lặn gần đó để có một bữa ngon lành.
Thật may mắn cho nữ thợ lặn Sam Bester, con vật lừng lững khổng lồ tiến sát cô chỉ là loài cá vô hại và món khoái khẩu của chúng là các con cá nhỏ. Người phụ nữ 35 tuổi này bơi song song với con cá khổng lồ mà không biết cô đã ở gần miệng nó đến thế cho đến khi xem lại ảnh.
50180
"Thật kinh ngạc khi xem bức ảnh và thấy tôi nhỏ bé đến thế nào bên cạnh nó. Có thể tôi đã chui tọt vào miệng nó rồi", sam nói thêm. Cô có thâm niên bơi cùng cá voi nhám 12 năm và thu thập dữ liệu về sự sinh sản và nơi cư trú của loài cá này. Bức ảnh trên được chụp dưới độ sâu 9 mét gần Durban, Nam Phi.
Cá voi nhám là loài thủy sinh lớn nhất trên trái đất. Chúng có thể dài tới 12 mét, nặng 15 tấn và sống tới 70 năm.
50174
Sam Bester đang bơi sát miệng khổng lồ cùa con cá voi nhám. (Ảnh: BNPS)
50181
50182
50183
50184
50185
50186
50187
50188
50189
50190
50191
50192
50193
50194[/CENTER]
Cá nhám voi hay cá mập voi (Rhincodon typus) là một thành viên đặc biệt trong phân lớp Elasmobranchii (cá mập, cá đuối) của lớp cá Sụn (Chondrichthyes). Nó là loại cá mập lớn nhất và cũng là loài cá hiện còn sống lớn nhất. (Loài cá nhỏ nhất hiện được biết là chi Paedocypris thuộc họ Cá chép.)
Tên gọi
Loài này được nhận dạng lần đầu tiên năm 1828 ngoài bờ biển Nam Phi. Họ Rhincodontidae đã không được thông qua cho tới tận năm 1984. Tên gọi "cá nhám voi" có lẽ là do kích thước lớn của nó.
50173
Phân bổ và môi trường sống
Các nhám voi sinh sống trong các đại dương vùng nhiệt đới và vùng nước ấm của thế giới. Được coi là sống ngoài đại dương nhưng chúng cũng tụ tập lại theo mùa ở một vài khu vực ven bờ như dải đá ngầm Ningaloo ở khu vực miền tây Australia cũng như Pemba và Zanzibar ở khu vực ven bờ đại dương của Đông Phi. Khu vực phân bổ của chúng giới hạn trong khoảng vĩ độ ±30 ° tính từ các khu vực này. Cá nhám voi chủ yếu sống cô độc và ít khi thấy chúng bơi thành đàn. Người ta tin rằng chúng sống di trú, nhưng các chuyên gia vẫn không rõ chúng có thể di cư xa bao nhiêu (có thể là di trú xuyên đại dương).
50179
Giải phẫu và bề ngoài
Kích thước lớn chính thức của chúng được đo chính xác là dài 12 mét (39 ft), với các số liệu không chính thức lên tới 18 mét (59 ft). Không nên nhầm lẫn chúng với cá nhám tắm nắng (Cetorhinus maximus), loài cá lớn thứ hai.
Thành viên của bộ Cá nhám thảm (Orectolobiformes), nó là loại cá ăn uống theo cơ chế lọc bỏ. Nó có miệng rộng có thể đạt tới 1,5m (5 ft) rộng và chứa tới 300 răng nhỏ. Là một phần trong quá trình ăn uống của mình, nó có 5 cặp mang lớn. Hai mắt nhỏ nằm ngay ở phần trước của cái đầu rộng và bẹt. Thân của chúng có màu xám chuyển thành trắng ở phần bụng; với ba lằn gân rõ nét chạy dọc theo mỗi bên hông và da của chúng giống như 'bàn cờ đam' với các đốm màu vàng nhạt và các sọc. Các đốm này là duy nhất cho từng cá thể. Do vậy các đốm này có thể dùng để đánh dấu mỗi con cá nhám voi nhằm thực hiện việc kiểm đếm chính xác số lượng cá nhám voi. Tuy nhiên, cho tới nay người ta vẫn không biết rõ về số lượng của chúng. Lớp da của chúng có thể dày tới 10 cm. Các nhám voi có hai cặp vây lưng và vây ngực. Đuôi của cá nhám voi non có vây trên lớn hơn vây dưới nhưng ở cá nhám voi trưởng thành thì đuôi có hình bán nguyệt hay hình trăng lưỡi liềm. Các lỗ thở của chúng nằm ngay sau mắt. Cá nhám voi không phải là những tay bơi lội cừ khôi; toàn thân của nó chuyển động khi nó bơi, kết quả là nó có vận tốc thấp rất bất thường cho các loại cá mập, vận tốc trung bình của nó chỉ là khoảng 5 km/h.
50175
Ăn uống
Các nhám voi ăn các loại sinh vật phù du, tảo lớn, nhuyễn thể hay các loại mực và động vật có xương sống nhỏ. Các răng nỏ li ti không giúp ích gì cho quá trình ăn uống của nó, thay vì thế, nước bị hút vào qua miệng và đi qua mang lược và sau đó bị tống ra khỏi bằng mang cung. Những gì mắc lại tại mang lược được nó nuốt hết. Cá nhám voi có thể luân chuyển nước với tốc độ tới 1,7 L/s (3,5 panh (pint) Hoa Kỳ/s). Tuy nhiên, cá nhám voi là loài tích cực săn mồi và chúng phát hiện các mục tiêu như các chỗ có nhiều sinh vật phù du hay cá nhờ các tín hiệu khứu giác chứ không phải luôn luôn chỉ là cơ chế 'hút bụi'.
Theo những thủy thủ thì cá nhám voi tập trung tại các bãi đá ngầm ngoài khơi bờ biển Belize (vùng Caribe), là nơi có thể bổ sung thêm cho thức ăn thông thường của chúng các loại trứng cá chỉ vàng, được các loài cá này đẻ vào giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 7 hàng năm trong khoảng thời gian 6-7 ngày kể từ ngày trăng tròn trong các tháng này.
50176
Hành xử
Khi cần giải thích là phần lớn các loại cá mập không gây nguy hiểm cho con người thì loài này là một ví dụ điển hình. Những người thợ lặn có thể bơi xung quanh loài cá khổng lồ này mà không gặp phải vấn đề gì.
Cá nhám voi có thể gặp tại các khu vực biển của Thái Lan, Maldives, Hồng Hải, tây Australia (dải đá ngầm Ningaloo), khu bảo tồn hải dương Gladden Spit ở Belize, và tại quần đảo Galapagos. Những thợ lặn may mắn cũng có thể gặp chúng tại Seychelles, Puerto Rico và Philipin (Donsol).
50177
Sinh sản
Giống như phần lớn các loại cá mập khác, hành vi sinh sản của cá nhám voi vẫn chưa được rõ. Dựa trên nghiên cứu một quả trứng đơn lẻ tìm thấy ngoài khơi Mexico vào năm 1956, người ta cho rằng chúng là loài đẻ trứng, nhưng con cá nhám voi cái có chửa bị bắt vào tháng Bảy năm 1996 chứa tới 300 cá nhám voi con [1] lại chỉ ra rằng chúng là loài đẻ con với sự phát triển của cơ chế đẻ trứng thay. Các trứng phát triển thành cá con trong cơ thể con mẹ bằng các nguồn dưỡng chất ngay trong trứng và con mẹ sẽ đẻ các con non dài 40 - 60 cm. Người ta tin rằng cá nhám voi đạt tới độ tuổi trưởng thành vào khoảng 30 năm và chúng có tuổi thọ ước tính khoảng 60 - 150 năm.
50178
Tầm quan trọng đối với con người
Cá nhám voi là mục tiêu của nghề đánh bắt cá thủ công và công nghiệp tại một số khu vực mà chúng tụ tập lại theo mùa. Quần thể cá nhám voi không được biết chính xác là có nhiều hay ít và được coi là dễ tổn thương theo IUCN. Cá nhám voi hay tụ tập tại các vùng biển của Donsol, thuộc tỉnh Sorsogon của Philipin. Nó cũng được nuôi nhốt trong các bể nuôi cá cảnh của Kaiyukan, Osaka, Nhật Bản.
Vào năm 2005, có ba con cá nhám voi được nghiên cứu trong tình trạng giam giữ tại bể nuôi cá cảnh Churaumi, Okinawa, Nhật Bản. Hai con khác bị nuôi nhốt tại bể nuôi cá cảnh Georgia, Atlanta, Hoa Kỳ.
Với cái miệng rộng tới 9 mét ngoác ra, con cá voi nhám như sắp nuốt chửng người phụ nữ đang lặn gần đó để có một bữa ngon lành.
Thật may mắn cho nữ thợ lặn Sam Bester, con vật lừng lững khổng lồ tiến sát cô chỉ là loài cá vô hại và món khoái khẩu của chúng là các con cá nhỏ. Người phụ nữ 35 tuổi này bơi song song với con cá khổng lồ mà không biết cô đã ở gần miệng nó đến thế cho đến khi xem lại ảnh.
50180
"Thật kinh ngạc khi xem bức ảnh và thấy tôi nhỏ bé đến thế nào bên cạnh nó. Có thể tôi đã chui tọt vào miệng nó rồi", sam nói thêm. Cô có thâm niên bơi cùng cá voi nhám 12 năm và thu thập dữ liệu về sự sinh sản và nơi cư trú của loài cá này. Bức ảnh trên được chụp dưới độ sâu 9 mét gần Durban, Nam Phi.
Cá voi nhám là loài thủy sinh lớn nhất trên trái đất. Chúng có thể dài tới 12 mét, nặng 15 tấn và sống tới 70 năm.
50174
Sam Bester đang bơi sát miệng khổng lồ cùa con cá voi nhám. (Ảnh: BNPS)
50181
50182
50183
50184
50185
50186
50187
50188
50189
50190
50191
50192
50193
50194[/CENTER]