Poetry
12-06-2010, 03:52
Có người nói mình chơi tem là để nâng cao học vấn. Có người lại nói, vào thế giới con tem là một cuộc chơi rèn luyện bản thân, theo 4 chữ "Chí", "Tri", "Mỹ" và "Nhẫn". Lại có người nói trắng phớ rằng, sưu tầm tem để kinh doanh. Nhưng hầu hết những người sưu tầm tem chơi hiện nay đều mong muốn tích lũy được nhiều kiến thức văn hóa, lịch sử, nghệ thuật... Không ít người có những kỳ công theo đuổi "nghề chơi cũng lắm công phu" này.
Người chơi tem ngày một đông, cùng với việc hàng trăm câu lạc bộ chơi tem ra đời đã tạo nên một trào lưu sinh hoạt văn hóa sôi động ở hàng chục tỉnh thành trong cả nước. Đồng thời với sự phát triển đó, các "chợ tem" mở cửa theo phiên vào cuối tuần tại hai trung tâm lớn ở Hà Nội và TP HCM cho mọi người đến sưu tầm và đấu giá tem chơi. Ngoài ra, các "chợ tem" trên mạng hoạt động không ngừng ngày đêm, với nhiều cuộc mua bán sôi nổi ẩn chứa nhiều may rủi và có cả sự lọc lừa. Vậy, người chơi tem được hưởng lợi gì từ những "phiên chợ" muôn hình muôn vẻ này?
1. "Vua tem" xứ Huế phải nhắc đến thầy giáo Thân Trọng Hiếu, người có đến 10.000 con tem của 70 nước trên thế giới. Hiện ông còn giữ một bộ tem cổ từ thời vua Bảo Đại. Cách đây hai năm, ông còn dùng những con tem dựng lên tấm bản đồ Việt Nam để qua hình ảnh trong mỗi con tem, học sinh có thể biết được những đặc điểm của từng địa phương. Có trường hợp nên duyên vợ chồng như hai bạn trẻ Lâm và Tiệp, thành viên CLB Tem ở Hà Nội do cùng sở thích sưu tầm tem về bướm. Riêng Thạc sĩ Nguyễn Hiếu Tín, giảng viên Trường đại học Tôn Đức Thắng (TP Hồ Chí Minh) lại là người đoạt tới 20 giải thưởng về tem (cả ở trong và ngoài nước) và là người đầu tiên tổ chức triển lãm tem cá nhân ở nước ta. Anh có những bộ tem lạ và quý như: "Cây tre", "Hoa sen", "Cồng chiêng Tây Nguyên", đặc biệt là những bộ tem "Nghệ thuật thư pháp Trung Hoa", "Một thoáng Nhật Bản", "Ngọ - Ngựa - Mã", "Bàn tay - Kiệt tác của tạo hóa"…
Nhưng có lẽ cụ Nguyễn Lương Hốt, 82 tuổi, hiện sống ở Huế mới là người đạt kỷ lục sưu tầm các tem về danh nhân văn hóa Việt Nam. Sau 55 năm sưu tầm, cụ Hốt đã có tới hàng vạn con tem, trong đó có 5 bộ tem lớn về Bác Hồ. Đáng chú ý là các bộ: "Hồ Chí Minh cuộc đời và sự nghiệp" (giải thưởng tại triển lãm các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên năm 2004); bộ "Thơ ca, ca ngợi Bác Hồ trên tạp chí tem" dự triển lãm tại Huế năm 2009. Còn bộ "Bác Hồ sống mãi với Đảng, Nhà nước, nhân dân Việt Nam, nhân loại thế giới" đã được mang đi triển lãm tại quê Bác (19/5/2010) và sẽ dự triển lãm quốc gia tại Hà Nội nhân kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội sắp tới.
Ngoài cụ Nguyễn Lương Hốt còn có cụ Hoàng Sĩ Huỳnh, 88 tuổi, hiện sống tại Nha Trang. Cụ Huỳnh cũng say mê sưu tầm các tem về Bác Hồ suốt hơn nửa thế kỷ qua. Bộ tem về Bác Hồ được cụ sắp xếp theo 6 chương, với chủ đề khác nhau, bắt đầu từ thời thơ ấu của Người ở Làng Sen…
http://vnca.cand.com.vn/Uploaded_VNCA/25_khach129-400.jpg
Khách hàng chọn tem tại 14 Trần Hưng Đạo, Hà Nội.
Tuy các nhà sưu tầm tem chơi đều cùng đồng hành trên con đường hội nhập văn hóa, nhưng đồng thời họ cũng trực tiếp tham gia vào công việc đổi trao, mua bán, tạo nên một thị trường tem chơi với nhiều màu sắc kinh doanh, thực và ảo, với những giá trị thật giả khó lường.
2. Ai cũng biết giá tem chơi phụ thuộc vào độ quý hiếm của nó. Yếu tố quý căn cứ vào thời gian phát hành, còn yếu tố hiếm dựa vào số lượng, quy mô phát hành và thời gian tồn tại của con tem đó. Thực tế, không dễ để ta mua được con tem vừa quý lại vừa hiếm, bởi giá sẽ rất cao. Tỉ như một con tem của triều đại nhà Thanh, Trung Quốc được bán đấu giá tới 5,9 tỉ đồng vào tháng 9/2009, bởi đây là con tem rất quý hiếm, được phát hành năm 1897. Như nhiều người biết, hiện nay ở Việt Nam, bộ tem về nữ anh hùng Mạc Thị Bưởi phát hành cách đây 45 năm, do họa sĩ Bùi Trang Chước vẽ được xem là đắt nhất vì rất quý. Nhưng vừa qua, trong phiên đấu giá trực tuyến trên eBay.com, một kênh mua bán tem chơi, thì con tem Liên khu V, tuy phát hành sau ở Bình Định nhưng lại có giá bán cao gần gấp đôi, bởi độ hiếm của nó. Có người nước ngoài đã mua nó với giá 1.000USD. Không ít nhà sưu tầm trong nước và quốc tế muốn có con tem này.
Chính vì việc khó xác định độ quý hiếm và chất liệu giấy in tem nên chuyện mua bán ở "chợ tem" có nhiều sự "lập lờ đánh lận con đen". Chuyện tem giả được bán với giá cao cho người sưu tầm không phải là hiếm. Chớp lấy cơ hội thị trường tem Việt Nam sốt vì con tem Liên khu V, đã có người cho in những con tem giả với hình dáng, chất liệu, màu sắc phong phú để bán cho khách hàng, đặc biệt là người nước ngoài. Vì số lượng tem này còn rất ít nên người chơi khá mơ hồ về cách phân biệt tem giả và thật ra sao. Gần đây, vẫn còn có người cho ra đời những con tem Liên khu V giả khiến khách hàng rất phẫn nộ.
Ngay cả con tem "Nguyễn Văn Trỗi", thuộc dòng tem "Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam" cũng bị làm giả, dù tính ra mỗi chiếc chỉ được bán với giá... 2.000 đồng. Hay như bộ tem không răng cưa "Mừng chính phủ về thủ đô" hoặc "Cải cách ruộng đất"… đa số là giả vì được in sau này. Ngoài những con tem quý hiếm, người chơi cũng không dễ phân biệt những con tem cũ mang dấu ấn xã hội. Ví dụ một con tem phát hành ở nước ta năm 1946, được in trên giấy thủ công, thời đó lại chưa có bàn đột răng cưa mà phải dùng máy khâu để tạo răng. Hơn nữa, tem chỉ được in bằng bàn đá nên hình thức rất xấu. Vậy nhưng chúng lại được bán với giá rất cao. Đáng chú ý gần đây còn xuất hiện khá nhiều những con tem dị bản (thiếu chữ, thiếu màu, đục răng sai lỗi do nhà in)... trong các "chợ tem" tự do. Vậy nên, nếu người chơi tem không có những hiểu biết về lĩnh vực này thì rất dễ "dính đòn".
Hiện tại chỉ có 2 "chợ tem" chính thức: 14 Trần Hưng Đạo, Hà Nội và 18 Đinh Tiên Hoàng, TP HCM, do Công ty Tem tổ chức. Còn tại 97 Phó Đức Chính, TP HCM và 160 Triệu Việt Vương, Hà Nội là hình thành tự phát. Nhưng hệ thống mua bán tem trên kênh eBay tuy mới ra đời đã tạo thêm cơ hội trao đổi rộng rãi hơn cho hàng ngàn người sưu tầm tem chơi ở nước ta. Tuy nhiên, người sưu tầm luôn luôn ở tình trạng "chơi ngẫu hứng" chứ chưa có cơ sở kiểm chứng những con tem thật hay giả, kể cả với những bộ không thật quý hiếm trên thị trường tự do.
3. Mặc dù người chơi tem ngày càng đông, "chợ tem" mỗi ngày một đa dạng, song thị trường tem chơi của ta vẫn còn khiêm tốn, nếu không nói là còn ở giai đoạn sơ khai so với các nước trên thế giới. Trong số những người chơi tem thì số lượng nhà sưu tập tem chuyên nghiệp, nhiều khả năng tài chính chỉ chiếm tỉ lệ nhỏ, còn lại là những dân nghiền tem nghiệp dư không có khả năng cạnh tranh. Do đó chưa tạo được một thị trường sôi nổi và được xã hội quan tâm sâu rộng.
Ông Vũ Văn Tỵ, Phó chủ tịch thường trực Hội Tem Việt Nam cho rằng, việc đầu tư phát triển kinh doanh tem chơi của Công ty Tem vẫn chưa thỏa đáng. Theo con số thống kê: Hiện lượng tem phát hành cũng giảm đáng kể, từ 30 bộ với 86 mẫu trong năm 2000, thì đến năm 2009 chỉ còn 9 bộ với 28 mẫu. Đặc biệt, con tem Việt hiện vẫn chưa có sức thu hút, hấp dẫn được những người yêu thích sưu tập. Ấy là chưa nói đến trình độ ứng dụng công nghệ kỹ thuật in tem cũng chưa theo kịp trình độ chung của thế giới, khiến cho hoạt động kinh doanh tem chơi ở Việt Nam gặp nhiều khó khăn.
Trong dăm năm qua, thị trường tem chơi còn bị chao đảo bởi sự ra đời của nhiều hệ thống thư điện tử và những hoạt động thông tin nhiều chiều. Tuy vậy, để giữ được giá trị độc đáo của những con tem, chính những nhà phát hành tem chứ không ai khác, phải chịu trách nhiệm chiếm lĩnh thị trường, cho ra lò những bộ tem có giá trị, hấp dẫn cả về nội dung và hình thức. Đồng thời cần phải đổi mới cách thức kinh doanh tem chơi sao cho hiệu quả, trong đó có công việc quảng bá, huy động được mọi đối tượng sưu tầm tham gia, tạo nên những "phiên chợ" mang tính cộng đồng cao.
Lưu Cường
(nguồn: http://vnca.cand.com.vn/vi-vn/tulieuvanhoa/2010/6/54976.cand)
Người chơi tem ngày một đông, cùng với việc hàng trăm câu lạc bộ chơi tem ra đời đã tạo nên một trào lưu sinh hoạt văn hóa sôi động ở hàng chục tỉnh thành trong cả nước. Đồng thời với sự phát triển đó, các "chợ tem" mở cửa theo phiên vào cuối tuần tại hai trung tâm lớn ở Hà Nội và TP HCM cho mọi người đến sưu tầm và đấu giá tem chơi. Ngoài ra, các "chợ tem" trên mạng hoạt động không ngừng ngày đêm, với nhiều cuộc mua bán sôi nổi ẩn chứa nhiều may rủi và có cả sự lọc lừa. Vậy, người chơi tem được hưởng lợi gì từ những "phiên chợ" muôn hình muôn vẻ này?
1. "Vua tem" xứ Huế phải nhắc đến thầy giáo Thân Trọng Hiếu, người có đến 10.000 con tem của 70 nước trên thế giới. Hiện ông còn giữ một bộ tem cổ từ thời vua Bảo Đại. Cách đây hai năm, ông còn dùng những con tem dựng lên tấm bản đồ Việt Nam để qua hình ảnh trong mỗi con tem, học sinh có thể biết được những đặc điểm của từng địa phương. Có trường hợp nên duyên vợ chồng như hai bạn trẻ Lâm và Tiệp, thành viên CLB Tem ở Hà Nội do cùng sở thích sưu tầm tem về bướm. Riêng Thạc sĩ Nguyễn Hiếu Tín, giảng viên Trường đại học Tôn Đức Thắng (TP Hồ Chí Minh) lại là người đoạt tới 20 giải thưởng về tem (cả ở trong và ngoài nước) và là người đầu tiên tổ chức triển lãm tem cá nhân ở nước ta. Anh có những bộ tem lạ và quý như: "Cây tre", "Hoa sen", "Cồng chiêng Tây Nguyên", đặc biệt là những bộ tem "Nghệ thuật thư pháp Trung Hoa", "Một thoáng Nhật Bản", "Ngọ - Ngựa - Mã", "Bàn tay - Kiệt tác của tạo hóa"…
Nhưng có lẽ cụ Nguyễn Lương Hốt, 82 tuổi, hiện sống ở Huế mới là người đạt kỷ lục sưu tầm các tem về danh nhân văn hóa Việt Nam. Sau 55 năm sưu tầm, cụ Hốt đã có tới hàng vạn con tem, trong đó có 5 bộ tem lớn về Bác Hồ. Đáng chú ý là các bộ: "Hồ Chí Minh cuộc đời và sự nghiệp" (giải thưởng tại triển lãm các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên năm 2004); bộ "Thơ ca, ca ngợi Bác Hồ trên tạp chí tem" dự triển lãm tại Huế năm 2009. Còn bộ "Bác Hồ sống mãi với Đảng, Nhà nước, nhân dân Việt Nam, nhân loại thế giới" đã được mang đi triển lãm tại quê Bác (19/5/2010) và sẽ dự triển lãm quốc gia tại Hà Nội nhân kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội sắp tới.
Ngoài cụ Nguyễn Lương Hốt còn có cụ Hoàng Sĩ Huỳnh, 88 tuổi, hiện sống tại Nha Trang. Cụ Huỳnh cũng say mê sưu tầm các tem về Bác Hồ suốt hơn nửa thế kỷ qua. Bộ tem về Bác Hồ được cụ sắp xếp theo 6 chương, với chủ đề khác nhau, bắt đầu từ thời thơ ấu của Người ở Làng Sen…
http://vnca.cand.com.vn/Uploaded_VNCA/25_khach129-400.jpg
Khách hàng chọn tem tại 14 Trần Hưng Đạo, Hà Nội.
Tuy các nhà sưu tầm tem chơi đều cùng đồng hành trên con đường hội nhập văn hóa, nhưng đồng thời họ cũng trực tiếp tham gia vào công việc đổi trao, mua bán, tạo nên một thị trường tem chơi với nhiều màu sắc kinh doanh, thực và ảo, với những giá trị thật giả khó lường.
2. Ai cũng biết giá tem chơi phụ thuộc vào độ quý hiếm của nó. Yếu tố quý căn cứ vào thời gian phát hành, còn yếu tố hiếm dựa vào số lượng, quy mô phát hành và thời gian tồn tại của con tem đó. Thực tế, không dễ để ta mua được con tem vừa quý lại vừa hiếm, bởi giá sẽ rất cao. Tỉ như một con tem của triều đại nhà Thanh, Trung Quốc được bán đấu giá tới 5,9 tỉ đồng vào tháng 9/2009, bởi đây là con tem rất quý hiếm, được phát hành năm 1897. Như nhiều người biết, hiện nay ở Việt Nam, bộ tem về nữ anh hùng Mạc Thị Bưởi phát hành cách đây 45 năm, do họa sĩ Bùi Trang Chước vẽ được xem là đắt nhất vì rất quý. Nhưng vừa qua, trong phiên đấu giá trực tuyến trên eBay.com, một kênh mua bán tem chơi, thì con tem Liên khu V, tuy phát hành sau ở Bình Định nhưng lại có giá bán cao gần gấp đôi, bởi độ hiếm của nó. Có người nước ngoài đã mua nó với giá 1.000USD. Không ít nhà sưu tầm trong nước và quốc tế muốn có con tem này.
Chính vì việc khó xác định độ quý hiếm và chất liệu giấy in tem nên chuyện mua bán ở "chợ tem" có nhiều sự "lập lờ đánh lận con đen". Chuyện tem giả được bán với giá cao cho người sưu tầm không phải là hiếm. Chớp lấy cơ hội thị trường tem Việt Nam sốt vì con tem Liên khu V, đã có người cho in những con tem giả với hình dáng, chất liệu, màu sắc phong phú để bán cho khách hàng, đặc biệt là người nước ngoài. Vì số lượng tem này còn rất ít nên người chơi khá mơ hồ về cách phân biệt tem giả và thật ra sao. Gần đây, vẫn còn có người cho ra đời những con tem Liên khu V giả khiến khách hàng rất phẫn nộ.
Ngay cả con tem "Nguyễn Văn Trỗi", thuộc dòng tem "Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam" cũng bị làm giả, dù tính ra mỗi chiếc chỉ được bán với giá... 2.000 đồng. Hay như bộ tem không răng cưa "Mừng chính phủ về thủ đô" hoặc "Cải cách ruộng đất"… đa số là giả vì được in sau này. Ngoài những con tem quý hiếm, người chơi cũng không dễ phân biệt những con tem cũ mang dấu ấn xã hội. Ví dụ một con tem phát hành ở nước ta năm 1946, được in trên giấy thủ công, thời đó lại chưa có bàn đột răng cưa mà phải dùng máy khâu để tạo răng. Hơn nữa, tem chỉ được in bằng bàn đá nên hình thức rất xấu. Vậy nhưng chúng lại được bán với giá rất cao. Đáng chú ý gần đây còn xuất hiện khá nhiều những con tem dị bản (thiếu chữ, thiếu màu, đục răng sai lỗi do nhà in)... trong các "chợ tem" tự do. Vậy nên, nếu người chơi tem không có những hiểu biết về lĩnh vực này thì rất dễ "dính đòn".
Hiện tại chỉ có 2 "chợ tem" chính thức: 14 Trần Hưng Đạo, Hà Nội và 18 Đinh Tiên Hoàng, TP HCM, do Công ty Tem tổ chức. Còn tại 97 Phó Đức Chính, TP HCM và 160 Triệu Việt Vương, Hà Nội là hình thành tự phát. Nhưng hệ thống mua bán tem trên kênh eBay tuy mới ra đời đã tạo thêm cơ hội trao đổi rộng rãi hơn cho hàng ngàn người sưu tầm tem chơi ở nước ta. Tuy nhiên, người sưu tầm luôn luôn ở tình trạng "chơi ngẫu hứng" chứ chưa có cơ sở kiểm chứng những con tem thật hay giả, kể cả với những bộ không thật quý hiếm trên thị trường tự do.
3. Mặc dù người chơi tem ngày càng đông, "chợ tem" mỗi ngày một đa dạng, song thị trường tem chơi của ta vẫn còn khiêm tốn, nếu không nói là còn ở giai đoạn sơ khai so với các nước trên thế giới. Trong số những người chơi tem thì số lượng nhà sưu tập tem chuyên nghiệp, nhiều khả năng tài chính chỉ chiếm tỉ lệ nhỏ, còn lại là những dân nghiền tem nghiệp dư không có khả năng cạnh tranh. Do đó chưa tạo được một thị trường sôi nổi và được xã hội quan tâm sâu rộng.
Ông Vũ Văn Tỵ, Phó chủ tịch thường trực Hội Tem Việt Nam cho rằng, việc đầu tư phát triển kinh doanh tem chơi của Công ty Tem vẫn chưa thỏa đáng. Theo con số thống kê: Hiện lượng tem phát hành cũng giảm đáng kể, từ 30 bộ với 86 mẫu trong năm 2000, thì đến năm 2009 chỉ còn 9 bộ với 28 mẫu. Đặc biệt, con tem Việt hiện vẫn chưa có sức thu hút, hấp dẫn được những người yêu thích sưu tập. Ấy là chưa nói đến trình độ ứng dụng công nghệ kỹ thuật in tem cũng chưa theo kịp trình độ chung của thế giới, khiến cho hoạt động kinh doanh tem chơi ở Việt Nam gặp nhiều khó khăn.
Trong dăm năm qua, thị trường tem chơi còn bị chao đảo bởi sự ra đời của nhiều hệ thống thư điện tử và những hoạt động thông tin nhiều chiều. Tuy vậy, để giữ được giá trị độc đáo của những con tem, chính những nhà phát hành tem chứ không ai khác, phải chịu trách nhiệm chiếm lĩnh thị trường, cho ra lò những bộ tem có giá trị, hấp dẫn cả về nội dung và hình thức. Đồng thời cần phải đổi mới cách thức kinh doanh tem chơi sao cho hiệu quả, trong đó có công việc quảng bá, huy động được mọi đối tượng sưu tầm tham gia, tạo nên những "phiên chợ" mang tính cộng đồng cao.
Lưu Cường
(nguồn: http://vnca.cand.com.vn/vi-vn/tulieuvanhoa/2010/6/54976.cand)