16-01-2014, 01:09
|
|
Tem Quý Hiếm
|
|
Ngày tham gia: 16-12-2010
Bài Viết
: 6,462
Cảm ơn: 29
Đã được cảm ơn 2,403 lần trong 1,687 Bài
|
|
Nền văn minh Tiwanaku
Tiwanaku là một địa điểm khảo cổ tiền Columbian quan trọng ở miền tây Bolivia. Tiwanaku được công nhận bởi các học giả Andean, được coi là một trong những địa điểm quan trọng nhất của đế chế Inca hưng thịnh bao gồm các địa điểm nghi lễ và thủ đô hành chính của một nhà nước quyền lực kéo dài khoảng 500 năm. Những tàn tích của thành phố cổ nằm ở gần bờ biển phía đông nam của hồ Titicaca thuộc vùng đô thị Tiwanaku, tỉnh Ingavi, vùng La Paz, cách thủ phủ La Paz khoảng 72 km về phía Tây. Một số người đưa ra giả thuyết rằng, tên hiện đại Tiwanaku liên quan đến ngôn ngữ Aymara trong taypiqala, có nghĩa là "đá ở trung tâm", ám chỉ đến việc người ta tin rằng vị trí của nó nằm ở trung tâm của thế giới.
Khu vực xung quanh Tiwanaku có thể đã có người cư trú vào đầu những năm 1500 trước Công nguyên (TCN) và là một làng nông nghiệp nhỏ. Tuy nhiên, phải tới năm 500 sau Công nguyên, nền văn minh Tiwanaku mới thực sự hưng thịnh. Nó sụp đổ vào năm 1.200 sau Công nguyên. Năm 1945, Arthur Posnansky sử dụng kỹ thuật thiên văn ước tính Tiwanaku có tuổi lên tới 15.000 năm. Tuy nhiên sau đó, các chuyên gia khảo cổ học kết luận rằng điều đó là không hợp lý.
Trên thực tế, những bí mật của người Tiwanaku đã biến mất vĩnh viễn do họ chưa sáng tạo ra chữ viết để truyền lại thành tựu cho đời sau. Dựa vào những thứ còn sót lại, người ta khẳng định Tiwanaku là nền văn minh nông nghiệp.
Vị trí Tiwanaku nằm giữa hồ và vùng cao nguyên khô cằn cung cấp nguồn lực quan trọng về cá, chim tự nhiên, cây trồng và chăn thả gia súc, đặc biệt là lạc đà không bướu. Titicaca là hồ nước điều tiết môi trường hiệu quả nhất trong khu vực với lượng mưa phong phú mà văn hóa Tiwanaku sử dụng khai thác và phục vụ trong canh tác nông nghiệp. Đi xa hơn về phía đông, Altiplano là một vùng đất cực kỳ khô cằn. Độ cao của hồ Titicaca cần thiết cho sự phát triển kỹ thuật canh tác đặc biệt được gọi là suka kollus (trồng trọt tại các vùng sườn dốc cao).Kỹ thuật nông nghiệp chiếm phần đáng kể của họ, cùng với các lĩnh vực trong tưới tiêu, chăn thả, ruộng bậc thang và qochas (hồ nhân tạo). Gò trồng nhân tạo lớn tạo từ việc ngăn cách bởi kênh rạch đầy nước. Các kênh rạch này cung cấp độ ẩm cho cây trồng phát triển, nhưng nó cũng hấp thụ nhiệt từ bức xạ mặt trời vào ban ngày. Nhiệt độ ban ngày tuy cao nhưng đêm ở đây lại rất lạnh lẽo khi sương xuống. Dấu vết của quá trình quản lý sử dụng cũng được tìm thấy trong khu vực Llanos de Moxos (đồng bằng lương thực Amazon của Moxos). Theo thời gian, các kênh rạch cũng được sử dụng để nuôi cá, và ống dẫn bùn được dùng để nạo vét làm phân bón.
Suka kollus sản xuất được sản lượng lương thực cực kỳ ấn tượng. Trong khi nông nghiệp truyền thống trong khu vực thường mang lại 2,4 tấn khoai tây mỗi hecta, và nông nghiệp hiện đại (với phân hoá học và thuốc trừ sâu) sản lượng cũng chỉ khoảng 14,5 tấn mỗi hecta thì với kỹ thuật canh tác suka kollus sản lượng trung bình khoảng 21 tấn mỗi ha.
Trong xã hội Tiwanaku, mỗi thành viên được phân công một chức năng nhiệm vụ cụ thể. Tiwanaku cũng có vài tổ chức thương mại thị trường dựa trên phân phối. Đó là các tầng lớp thượng lưu của đế chế, kiểm soát cơ bản tất cả sản lượng lương thực trong nền kinh tế, cung cấp cho mỗi người bình thường các nguồn lực cần thiết cho cuộc sống hàng ngày. Một số ngành nghề bao gồm nông nghiệp, chăn nuôi gia súc cũng có sự tách biệt này tạo ra một sự phân chia giai cấp trong đế chế. Tiwanaku được bao bọc bởi bốn bức tường và bao quanh là một con hào. Con hào này được tin là tạo ra hình ảnh của một hòn đảo thiêng. Bên trong các bức tường có nhiều hình ảnh về nguồn gốc của con người mà chỉ có giới thượng lưu là có đặc quyền, bất chấp thực tế là đại diện cho sự khởi đầu không chỉ riêng gì tầng lớp thượng lưu. Dân thường chỉ có thể vào trong cấu trúc này cho các mục đích nghi lễ.
Năm 2000, Tiwanaku đã được UNESCO công nhận là Di sản thế giới.
__________________
TK: 0041001051216 - NH: Vietcombank Đà Nẵng
TK: 0109436646 - NH: Đông Á Chi nhánh Phan Thiết
Điện thoại liên lạc: 0946208068
|