Tôi có vài ý kiến đóng góp thêm.
1. Muốn có thông tin chính xác nhât về con tem, không gì bằng căn cứ vào văn bản phát hành của các cơ quan hữu trách, và bằng cách có được chính con tem ấy.
2. Còn căn cứ vào catalog hay an-bum tem do tư nhân sản xuất thường dẫn người ta vào mê hồn trận không có lối thoát. Trong trường hợp các nhà sản xuất catalog và an-bum Mỹ như Scott, Pháp như Yvert&Tellier, Anh như Stanley Gibbons... sự thiếu vắng tài liệu gốc đưa họ đến sai lạc. Scott của Mỹ chẳng hạn, đã in sai ngày phát hành đầu tiên của biết bao bộ tem VNCH. Ngay trong tờ an-bum in mẫu tem, chùng ta thấy chỗ dành cho con tem thứ 6 hàng trên và con tem thứ 3 hàng dưới thật ra chỉ là một, lấy đâu ra 9 con tem A&T in đè giá mới năm 1888?!
3. Khi nhà cầm quyền Pháp tại Việt Nam cho in đè tem Annam và Tonkin giá mới thì họ dùng dấu khác nhau A&T và A-T mà catalog liệt thành mã số khác nhau thì thật cưỡng ép! Nói cách khác, chúng là những mẫu in đè khác nhau của một con tem (tức là 3, 3a, 3b...), chứ không phải là những con tem khác nhau (như 3, 4, 5...)!
4. Tóm lại, muốn biết có bao nhiêu mẫu tem trong trường hợp hai tem Annam&Tonkin in đè giá mới 1c và 5c, chúng ta chỉ nên căn cứ vào văn bản chính thức của nhà cầm quyển, thay vì tìm đến những vật phẩm của giới buôn bán rồi mất công suy luận để gỉải thích những điều bât thường, ngược với tài liệu chính quyền.
|