[Poetry]

Chà vá chân xám

(Pygathrix cinerea)

Họ: Khỉ (Cercopithecidae)

Bộ: Linh trưởng (Primates)

Chà vá chân xám được giới khoa học biết đến từ khoảng đầu thế kỷ 20 nhưng lúc bấy giờ chúng được coi như một phân loài của Pygathrix nemaeus nên có danh pháp khoa học là P. nemaeus cinerea. Mãi đến cuối thế kỷ 20 giới khoa học mới sắp xếp lại và kết luận rằng chúng là một loài riêng, mang tên P. cinerea.

Mô tả:

Chà vá chân xám có kích thước và trọng lượng tương tự chà vá chân nâu (Pygathrix nemaeus).

Cả ba loại chà vá nói chung (Pygathrix nemaeus, Pygathrix cinerea và Pygathrix nigripes) có thân lông xám với vết lông trắng ở mông. Lông vai và tay màu đen. Lông trên đầu màu xám nhưng có một vành đen phía trên trán. Chúng có vành râu quai nón màu trắng trong khi phía cổ thì lông màu dà, hung đỏ. Mắt chúng hơi xếch. Tay chà vá dài hơn chân. Đuôi dài, sắc lông trắng.

Khác biệt giữa ba loại chà vá là lông từ mông trở xuống. Chà vá chân xám, như tên đặt cho chúng, có cặp chân xám. Hai cánh tay cũng xám. Chúng có họ rất gần với chà vá chân đỏ trong khi chà vá chân đen theo giảo nghiệm thì có họ xa hơn.

Chà vá chân xám sinh sống ở khu vực trung Trường Sơn của Việt Nam trên địa bàn năm tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Kon Tum và Gia Lai. Tổng số lượng của quần thể này ước khoảng 600-700 con. Ngày 03-07-2007, người ta thông báo rằng WWF và Tổ chức Bảo tồn Quốc tế đã giám sát ít nhất 116 con tại miền trung Việt Nam, làm tăng cơ hội sống sót của chúng.

Tập tính và sinh hoạt của chà vá chân xám tương tự chà vá chân nâu. Chúng sống thành bầy đàn, bao gồm nhiều cá thể đực và cá thể cái. Mỗi đàn có khoảng 4-5 con. Chúng di chuyển nhanh và thường phát ra tiếng động kéo dài khi chuyền cảnh.

Thức ăn của chúng là các loài lá cây, thỉnh thoảng thêm trái cây và hoa. Chưa có ghi nhận chúng ăn các loài động vật và côn trùng khác.

Giá trị:

Là loài đặc hữu của Việt Nam.

Tình trạng:

Chà vá chân xám là phân loài linh trưởng quý hiếm, chúng cần được xếp vào sách đỏ Việt Nam. Trong nhiều năm gần đây, do săn bắn quá mức, nhiều nơi đã trở nên rất hiếm.

Đề nghị biện pháp bảo vệ:

Cấm tuyệt đối săn bắn chà và chân xám. Xây dựng các khu bảo vệ loài này.