[vnmission]

Tiếp tục tham khảo các cat, có một "phát hiện" nho nhỏ là bản dịch sang tiếng Anh của Danh mục Tem bưu chính Việt Nam 1946-1990 của Cotevina, trang 46, có nhầm lẫn:

Tiếng Việt ghi ngày phát hành chính là 14-10-1966, nhưng tiếng Anh lại ghi là "1966. (Oct. 10)". Tuy vậy, phần chú thích ở dưới thì tiếng Việt và tiếng Anh đều thống nhất là 14 và 18-10-1966.

Không loại trừ khả năng Scott đã lấy thông tin in nghiêng trên của Cotevina để chú thích ngày phát hành, vì:

- Việt Nam Dân chủ Cộng hòa không phải thành viên UPU, do đó không gửi tem mẫu cho tổ chức này. Theo tôi được biết, Scott xác định các thông tin chủ yếu trên cơ sở nguồn chính thức này.

- Mỹ cấm vận Việt Nam, mãi tới 1995 mới bình thường hóa quan hệ. Trước đó, tem VN DCCH không được đưa vào Scott. Do đó, khi cập nhật phần Việt Nam (không rõ năm nào sau 1995), Scott có thể đã dựa chủ yếu vào thông tin theo cat trên của Cotevina, xuất bản năm 1992.

Nếu suy đoán này chính xác, thì có thể tạm thời loại bỏ thông tin của Scott, nghĩa là tem 1500 máy bay phải phát hành SAU 10-10-1966.

Ngoài cách tiếp cận theo cat, tôi nghĩ còn nhiều cách để tìm hiểu thông tin nhằm xác định ngày phát hành tem, như:

- Tìm thông tin chính thức của Việt Nam thống kê việc bắn rơi các máy bay, xem chiếc thứ 1500 được hạ vào ngày nào? Loại máy bay gì? Ở đâu (cat của ta sau này ghi là tại Nghệ An)? Phi công là những ai? Thông tin của ta đương nhiên phải sát thực hơn thông tin của phía Mỹ, vì đây là theo thống kê của ta. Tuy vậy, nếu có thể cũng nên tham khảo thông tin của phía Mỹ.

- Tìm lại báo chí, tranh ảnh... của Việt Nam (như báo Nhân Dân, TTXVN) thời gian khoảng 10 - 24-10-1966, xem đưa tin về sự kiện này như thế nào?

- Hỏi họa sĩ thiết kế tem Trần Huy Khánh; tìm hiểu về hình vẽ của ông trên tem; tìm kiếm các văn bản, thông tin chính thức về việc phát hành tem.

Rất mong được các bạn tiếp sức!