[Poetry]

3. Mao Toại tự tiến (Mao Toại tự tiến cử mình)

Câu thành ngữ này có xuất xứ từ “Sử ký - Bình Nguyên Quân liệt truyện”.

Năm 251 công nguyên, Hàm Đan thủ đô nước Triệu bị đại quân nước Tần bao vây. Vua Triệu vội cử Thừa tướng Bình Nguyên Quân đi sứ nước Sở, khuyên nước Sở cùng hợp sức với nước Triệu đánh lại quân Tần. Bình Nguyên Quân phụng chỉ bèn tuyển chọn 20 người có mưu trí cùng đi theo, nhưng qua tuyển chọn chỉ được có 19 người, ngoài ra chẳng còn người nào xứng đáng cả. Bấy giờ có một người tên là Mao Toại tự tiến cử rằng: “Ngài hãy để tôi đi theo cho đủ số”.

Bình Nguyên Quân hầu như không hề quen biết Mao Toại, và cũng chưa hề nghe ai nhắc đến người này, cho là anh ta không có tài cán gì, nên ngần ngại không dám nhận lời. Mao Toại thấy vậy mạnh dạn nói: “Nếu như ngài sớm để ý đến tôi, thì chắc chắn là tôi đã trở thành chiếc dùi nhọn trong túi vải đâm lòi ra ngoài. Bây giờ ngài hãy bỏ tôi vào trong túi có được không?”. Bình Nguyên Quân nghe vậy bèn đồng ý để Mao Toại đi theo.

Nhưng không ngờ, vua nước Sở không đồng ý cùng nước Triệu hợp sức đánh Tần, Mao Toại thấy Bình Nguyên Quân không còn biết ăn nói ra sao, vội bước lên khuyên vua Sở, thì bị vua Sở mắng cho một trận rồi đuổi ra ngoài. Mao Toại nổi giận cầm kiếm xấn đến gần vua Sở thét rằng: “Tôi đứng gần đại vương chỉ trong gang tấc, dù nước Sở có mạnh đến mấy cũng chẳng thể cứu được đại vương, tính mạng của đại vương hiện đang nằm trong tay tôi”. Mao Toại thấy vua Sở kinh hãi đứng đực người ra, bèn phân tích rõ mối lợi hại của việc hai nước hợp sức đánh nước Tần, lý lẽ thật rõ ràng thấu triệt.

Cuối cùng, vua Sở đã bị thuyết phục trước lời lẽ và lòng dũng cảm của Mao Toại, cùng Bình Nguyên Quân trích máu ăn thề liên hợp đánh nước Tần.

Hiên nay, người ta vẫn thường dùng câu thành ngữ “Mao Toại tự tiến” để ví với hiện tượng: tự mình tiến cử mình đi làm một công việc nào đó.