Nhân tuananh.tuan hỏi về sự khác biệt giữa giới chơi tem ở VN và thế giới hiện nay thế nào, tôi chia sẻ một vài nhận xét tóm tắt sau đây.
1. Khác biệt về đề tài sưu tầm. Thế giới đã chơi tem là chơi tem nước của họ. Ngoài bộ tem căn bản đó, người ta mới chơi thêm tem về một số đề tài ưa thích. Có người sưu tầm thêm tem Hướng Ðạo, Danh Nhân, Vatican (dân đi đạo thường chơi thêm bộ tem này, thí dụ như bác Nguyễn Bảo Tụng), Hồng Thập Tự, Giáng Sinh, Thể Dục Thể Thao, Ðộng Vật, Thực Vật, Tầu Thuyền, Phi Cơ, Không Gian, Hải Ðăng... tuỳ theo sở thích riêng của từng người. Ở Mỹ, nhiều người sưu tầm tem Hoa Kỳ giới hạn theo thời kỳ: từ thế kỷ XX, hay từ Ðệ Nhị Thế Chiến... Chỉ những triệu phú tỷ phú mới dám chơi tem Mỹ từ đầu. Nói “triệu phú” là ý nói người giầu thôi, chứ thật sự thì triệu phú không thôi cũng không dám chơi đâu! Lý do là tem và nhất là bì thư Hoa Kỳ thế kỷ XIX rất đắt, $US100.000.00-$US500.000.00/món không hiếm đâu!
Trái lại, theo dõi Diễn Ðàn VS, tôi thấy Việt Nam bây giờ hầu như chỉ chơi tem theo đề tài. Người sưu tầm tem Hồ Chủ Tịch, người chơi tem chim, người thích tem bóng đá, người chuyên chú tem hội họa... Còn sưu tầm tem nước mình thì gọi là “truyền thống,” hàm ý cách chơi của các cụ già!
Nói cách khác, đề tài sưu tầm chính của thế giới trở thành đề tài phụ, và đề tài phụ của thế giới trờ thành đề tài chính, của dân chơi tem ở Việt Nam hiện nay.
2 . Khác biệt về FDC. FDC là món hàng cần yếu dễ tiêu thụ mà ai cũng muốn có. Bây giờ ở Việt Nam thì ai cũng muốn làm. Nhưng cũng như nhiều sản phẩm khác trong xã hội, FDC có giá trị hay không là do Thẩm Quyền nào phát hành. Thẩm Quyền nhất trong việc phát hành không ai khác hơn là Bưu Ðiện, là cơ quan công quyền phát hành tem.
Nên nhớ, ở Hoa Kỳ không có chuyện tư nhân được đụng tới con dấu Bưu Ðiện. Còn ở Việt Nam, ai cũng có thể sử dụng chương trình điện toán để tạo hình, và ra Bưu Ðiện bồ bịch quen biết tha hồ đóng dấu nhật ấn, hay quay dấu nhật ấn cho đúng ngày họ muốn.
Ðó là sự khác biệt của FDC VN và thế giới.
3. Quan niệm về triển lãm. Triển lãm tem ỏ Việt Nam là để kỷ niệm những ngày hội lớn như sinh nhật của lãnh tụ, hay kỷ niệm ngày thành lập Ðảng... Còn triển lãm tem ở các nước Âu Mỹ là sinh hoạt thường xuyên và chuyên nghiệp của các hội tem hay giới buôn bán tem. Thí dụ như National Topical Stamp Show (24-26/6/2011 ở Milwaukee, MN) hay American Philatelic Society StampShow 2011 (11-14/8/2011 ở Columbus, Ohio) hay 47th Annual Fall Long Beach Coin, Stamp and Collectibles Expo (8-10/9/2011 ở Long Beach, Cali)...
Vì mục đích của triển lãm tem khác nhau, nên vật phẩm triển lãm cũng khác nhau.
Ở Mỹ, chỉ được triển lãm những tem hay vật phẩm bưu chính hiếm quý ít người có nên trưng bầy cho mọi người được chiêm ngưỡng tận mắt. Tại Việt Nam, những bộ tem hiện đang bán tại Bưu Ðiện cũng được đưa vào khung triển lãm. Thậm chí cả những phong bì mà chủ nhân của đề tài triển lãm mới nhận được tuần trước hay tháng trước cũng được trưng bầy thoải mái.
Ở Mỹ, chỉ những người lão luyện trong nghề chơi sau khi tốn không biết bao công cùng của để có những vật phẩm hiếm quý mới đem ra triển lãm, như một cách chia sẻ niềm vui với các bạn tem. Tại Việt Nam, ngay khi người chơi mới 5-10 tuổi, người lớn đã dạy cho các cháu cách triển lãm rồi. Tôi đoc thông tin này trên Diễn Ðàn VS mà không hiểu được nghề chơi trong nước.
Việt Nam và thế giới khác nhau là thế!
Còn sự thù tạc nói đơn giản là có qua có lại. Hai bên lịch sự làm vừa lòng nhau. Kỳ này tôi sang nước anh triển lãm, anh biếu tôi đôi cái huy chương. Lần sau anh sang nước tôi triển lãm, tôi biếu lại anh hai cái huy chương. Bánh ít đi, bánh quy lại. Hay một Ban Tổ Chức hễ có ai tham dự triển lãm là cho giải. Giỏi là cái cúp, khá là cái huy chương, thường thường bậc trung cũng phải một tấm giấy. Vui vẻ cả làng.
Thù tạc là thế!
|