[VAPUTIN]

Vài dòng lịch sử của nhóm Thất Liên

Trong khi tiếp cận các đảo Amphitrites chúng tôi nhận ra một xác tàu lớn dường như bị đắm trên một mũi đá ở cực đông của những hòn đảo này và nhiều người Trung Quốc đang chạy dọc theo bãi biển, vẫy cờ và vẫy tay gọi chúng tôi như thể cầu cứu chúng tôi hỗ trợ cho họ . Chúng tôi dừng tàu cách đảo nửa dặm, cố gắng để thả neo nhưng không thể neo được ở độ sâu 90 sải, ngay sau đó gió thổi mạnh hơn làm tàu có thể gặp nguy hiểm thì chúng tôi phải rời xa đảo trong đêm tối trước khi có bất kỳ giao tiếp nào với những người này.

Ngày hôm sau,gió tiếp tục thổi mạnh, chúng tôi đi vòng dưới gió tiến về phía đảo và dò được độ sâu 40 sải ở khoảng cách một vài dặm cách đảo. Khi đến gần xác tàu chúng tôi thả neo ở độ sâu 15 sải và gửi một số xuồng vào bờ. Đám người khốn khổ bắt đầu đói lã đã tranh nhau lên xuồng làm chúng tôi khó nhọc để ngăn không cho mấy cái xuồng này bị quá tải.

Vào ngày 20 tháng 3 thì tất cả bọn họ đã được vận chuyển lên tàu, 360 người trên chiếc Discovery và 200 người trên tàu Antelope. Chúng tôi đã nhường cả giường ngủ của chúng tôi cho họ, và (vì quá đông) họ đã được nhồi nhét vào mọi chổ trống trên tàu. Chiếc tàu chìm là một trong những tàu buồm lớn nhất của Trung Hoa có thể chở đươc tới 600 người.
Hai mươi lăm người đã rời hòn đảo trước đó trong một thùng đựng nước lớn, mười bốn người trong số họ sống sót, và đến được Turon (Đà nẵng) trong tình trạng rất yếu, nhiều người trong số họ đã chết và bị bỏ xác xuống biển. Họ đã được một chiếc ga lê kéo vào bờ hai hoặc ba ngày trước khi chúng tôi gặp họ. Thứ duy nhất họ có trên biển là một vài quả khô, nhưng không có được một giọt nước nào. Trong tất cả các trường hợp thì đó là cái chết không thể tránh khỏi, vậy mà họ vẫn sống. Chuyện này đã ảnh hưởng mạnh đến tôi đến tôi vì tôi từng thấy và có kinh nghiệm gì về một trường hợp như thế.

Tình huống này đã buộc ông Ross hoãn cuộc nghiên cứu vì phải chở số người đắm tàu đến Turon, một cảng trên bờ biển xứ Đàng Trong cách Amphitrites 120 dặm. Chúng tôi phải mất sáu ngày để dong buồm đến đó.Tại nơi này, chúng tôi đã đặt mua nhiều rau cho thủy thủ đoàn, lấy đầy nước ngọt và một lần nữa tiến hành để kết thúc cuộc thám hiểm ở Hoàng sa.
(hết lược dịch)

Vụ giải cứu trên có thể đã diễn ra ở cồn cát Nam là đảo cực Đông của nhóm Thất Liên. Với việc cứu sống được 560 người đây có lẽ là cuộc giải cứu đắm tàu kỷ lục ở biển Đông từ xưa dến nay.

Số phận của 560 người đó như thế nào không ai biết rõ, có khi họ đã là tổ tiên của ai đó đang đọc những dòng này. Tuy vậy cũng có ít nhất một người trong số họ đã quay lại Trung Hoa. Chuyện kể rằng ngày nọ Daniel Ross đang đi dạo phố tại Macau thì bổng có một thanh niên chạy đến quỳ xuống chân ông và lạy ông. Đó là một trong 560 người mà ông đã cứu sống năm nào trên quần đảo Hoàng sa.