Thắng cảnh An Giang

[huuhuetran]

Mời các bạn xem tư liệu dưới đây để xác định đây là tượng thần Vishnu mang về chùa Linh Sơn:

Theo lời kể của các vị bô lão thì khi phát hiện tượng người dân tộc ở đó( Khmer)cho là tượng của mình, họ tranh chấp quyết liệt đòi mang về chùa của họ gần đó. Quan chức thời đó đã xử như sau: Ai mang được tượng đi thì được quyền giữ tượng. Khi bốc thăm thì người dân tộc được mang đi trước... Nhưng cuối cùng họ đã không mang về chùa của họ được, các bạn có biết tại sao không? điều nầy rất thú vị các bạn ạ! Tôi đố các bạn đấy?Tại sao người dân tộc không mang tượng đi được, theo tâm linh: ông thần nầy không thích về chùa của họ chăng?

[huuhuetran]

Bạn thân mến, để tăng tính hấp dẫn cho chuyên mục nầy, tôi sẽ tặng bộ tem dưới đây cho bạn nào giải đáp được câu hỏi trên, nào xin mời:

[huuhuetran]

Bạn thân mến, sau nhiều đêm suy nghĩ, tôi đã nghiệm ra rằng, khi báo chí nói đây là tượng Phật 4 tay cao 1m7, họ nói đúng vì ngày nay họ đo từ chỗ tượng ngồi xếp bằng; còn bản thân bức tượng bằng đá khi mang về chùa người xưa dựng đứng! Như vậy thì phần đứng chôn dưới bệ thờ cao 1m6.

[huuhuetran]

Bạn thân mến, sau khi rời chùa Phật bốn tay, cha con chúng tôi quyết định đi thăm khu di chỉ Óc Eo đã từ lâu rất nổi tiếng:
- Ngày xưa người tứ xứ kéo về đây bòn vàng, có khi sau cơn mưa, từ những đống cát đất họ đào bới tứ tung người ta nhặt được vàng. Chuyện kể, có một nông dân cày đất ở vùng này, một buổi sáng mờ sương, lưỡi cày anh ta không ăn đất, anh ta dừng trâu lại, giở lưỡi cày lên xem thì hởi ôi, lưỡi cày của anh ta đã cắn trúng một cục VÀNG!!!
-Ông dượng của tôi, hồi nhỏ đi học, sau cơn mưa ông lượm được cục đá tròn tròn, dẹp như cái bánh cam. Về nhà, người nhà cạo thử, thấy vàng vàng, đem đi chợ cho thợ kim hoàn xem, họ bảo là: VÀNG, cân thử: 29 lượng
- Còn rất nhiều giai thoại về vàng ở vùng Oc Eo nầy, nhất là Gò Cây Thị mà hình ảnh của nó ngày nay còn lại như thế nầy,mời các bạn xem chơi.

[huuhuetran]

Núi Ba Thê nhìn từ khu di chỉ Gò Cây Thị - Óc Eo:

[open]

THƯA BÁC !
Con thì mấy hôm nay vẫn vắt óc suy nghĩ xem tại sao lại như thế, mà nghĩ .... nghĩ chắc không ra ...

Nay, có ít thông tin về tượng thần Vishnu, đem lên tham khảo ý kiến của BÁC và chia sẽ cùng mọi người. Hy vọng sẽ không bị cười chê.



Vishnu - Thần Bảo Tồn

Vishnu là vị thần bảo hộ trong Ấn Độ giáo và Bà la môn giáo. Là một trong ba vị thần quan trọng nhất: Vishnu, Brahma và Shiva hợp thành bộ tam thần trong văn hóa Ấn Độ.

Theo truyền thuyết, Vishnu nằm trên biển sữa trên mình con rắn vũ trụ nhiều đầu Ananta hay Sesha. Trong lúc ngủ, một hoa sen từ lỗ rốn thần mọc ra trên một cuống dài do thần gió VAYU nắm giữ. Trên hoa sen là BRAHMA bắt đầu công việc sáng tạo. Thần Vishnu ngủ trong các khoảng thời gian giữa những đợt sáng tạo nối tiếp này. Trong lúc ngủ, thần sẽ biến thành một hoá thân khác xuất hiện trong các chu kỳ sáng tạo sau đó. Theo thần thoại Ấn giáo, thần Vishnu có tất cả 10 hoá thân (avatar), hoá thân thứ 10 chưa xuất hiện trong cõi này.

Vishnu được mô tả với hình dáng chàng trai tuấn tú, màu xanh cam, có 4 tay, mỗi tay cầm các vật biểu trưng: cây chuỳ - biểu tượng cho sức mạnh của kiến thức, vỏ ốc tù và – nguồn gốc sự sống, bánh xe - quyền năng sáng tạo và huỷ diệt, hoa sen - biểu tượng của mặt trời và liên quan đến cây đời sống mọc ra từ lỗ rốn của thần.

Vợ của Vishnu là nữ thần Laksmi - nữ thần của sự giàu có và may mắn.

Vật cưỡi của thần là Garuda (đại bàng kim sí điểu) – con chim thần huyền thoại.

CÁC HOÁ THÂN CỦA THẦN VISHNU

Các hoá thân của thần Vishnu là những hiện thân của thần ở thế gian này để cứu loài người trong những lúc gay go nhất.

Người ta thường cho rằng thần Vishnu có 10 hoá thân. Đó là :

1-Mastya: Con cá từng bảo vệ cho Manu, thuỷ tổ loài người trong cơn đại hồng thuỷ.
2-Con rùa Kurina (kurma): chở hòn núi Mandara trên lưng trong khi khuấy đảo biển sữa.
3-Varaha: Con heo rừng đã cứu cả trái đất.
4-Narasimha: hoá thân sư tử vương giết chết con quỷ Hiranyakashipu - hiện thân của Ravana.
5-Chàng lùn Vamana: cứu thế giới khỏi tay con quỉ Bali
6-Parasurama: người tạo ra tầng lớp Satđếlỵ mới.
7-Hoàng tử Rama: nhân vật chính trong sử thi Ramayana của Ấn Độ.
8-Thần Krisna: vị thần tài năng với cây sáo mê hồn.
9-Sakya Muni (Đức Phật): cứu giúp những kẻ xấu lầm đường lạc lối trở về đường chính.
10-Kalkin (Kali Yuga) : Hoá thân thứ 10 này sẽ hiện ra cuối kỷ nguyên hiện tại để lập ra kỉ nguyên mới.
Mỗi hoá thân và sự tích về các hoá thân ấy của thần Vishnu sẽ lần lượt trình bày ở phần tiếp sau.

Các hoá thân của Vishnu tuân theo một qui luật tiến hoá từ cá, bò sát, thú, rồi đến chú lùn, đến con người. Cuối cùng là thần nhân và đấng sáng tạo tương lai.

Hoá thân đầu tiên là con cá Mastya.

Thần thoại Hindu kể rằng, một ngày kia, trong khi Manuđang tắm đưới sông thì thấy một con cá nhỏ van xin ông cứu nạn.

Manu đem nó về nuôi. Con cá lớn dần lên cho đến một ngày nó xin thả trở về biển.Trước khi bơi đi, con cá bảo Manu biết sắp có một trận lụt lớn nhận chìm cả thế gian và nó khuyên ông ta nên đóng một chiếc thuyền lớn, trong đó có chứa các loại sinh vật và hạt giống cây cối.
Manu vừa chuẩn bị xong thì mưa tuôn xối xả ngập lụt cả thế gian. Nước cuồn cuộn sắp lật đổ chiếc thuyền thì cá Mastya hiện ra dẫn dắt thuyển khỏi cơn nguy hiểm. Sau đó, nó bảo Manu buộc thuyền vào một đỉnh núi cao không bị ngập, chờ khi nước rút. Lúc đó, con cá mới cho Manu biết rằng chính mình là hoá thân của Vishnu.

Để tạ ơn thần, Manu hiến tế bằng sữa và bơ lỏng. Một năm sau lễ vật cúng dường này biến thành một người đàn bà xinh đẹp. Họ sống với nhau và sinh ra loài người.

Hóa thân thứ hai của Vishnu là con rùa Kurma (Kurina)

chở cả hòn núi Mandara trên lưng trong cuộc khuấy đảo biển vũ trụ.

Sau trận Đại Hồng Thủy (xem hoá thân Mastya), một số bảo vật bị chìm trong lòng Biển Sữa. Brahma khuyên các vị Thần nên liên kết với đám Quỷ để thu hồi các bảo vật ấy, đặc biệt là thuốc trường sinh Amrita. Thần và Quỷ liền bứng ngọn núi Mandara đặt ngược đầu xuống để giữa Biển Sữa. Đỉnh núi cắm sâu vào trong đất trong khi việc khuấy đảo biển sữa bắt đầu. Để khuấy được biển, hai bên dùng con rắn Vasuki quấn quanh ngọn núi ấy, mỗi bên nắm đầu và đuôi rắn mà quay quả núi để quậy Biển Sữa ! Tuy nhiên, không thể thiếu một điểm tựa để núi Mandara khỏi chìm xuống biển sâu. Thế là Vishnu hóa thành rùa Kurma, lặn xuống nước sâu, chịu núi Mandara trên lưng mình, và xoay tròn theo hòn núi mỗi lần khuấy như một cái guồng để công việc được nhanh chóng hơn.

Khuấy đảo mãi là con rắn nổi giận, nó liền phun ra nọc độc nhằm hủy diệt. Thần Brahma nhờ thần Shiva nuốt những nọc nầy. Shiva liền vận dụng thần thông nuốt trọn độc chất nọ, nhưng giữ không cho nó xuống bụng. Nọc độc con rắn làm cho cổ họng Shiva mang màu xanh.

Việc khuấy biển sữa kéo dài trên 1000 năm. Nước biển màu sữa biến thành chất bơ. Rồi từ trong biển sữa lần lượt xuất hiện bò thần Nandin, voi thần 3 đầu Airavata, ngựa trắng, cây như ý, mặt trăng, mặt trời, nữ thần Lakshmi, các bọt biển hoá thành những tiên nữ Apsara. Sau cùng là Dhanvantri, một đồng nghiệp Y Sĩ, hiện lên với chén thuốc trường sinh nhưng bọn quỷ chụp lấy. Thần Vishnu một lần nữa đánh thắng bọn ác quỉ và đoạt lại ly thuốc trường sinh

Có thuyết cho rằng màn « quậy Biển Sữa » xảy ra ở lúc Tạo Thiên Lập Địa, với Mandara là cột trụ của thế giới, Brahma làm vị chủ trì, Vishnu là điểm tựa. Và Shiva, năng lực khai thông bế tắc. Từ đó nổi lên những biểu tượng như sự sống (thuốc trường sinh cho chư Thần, bò sữa cho con người), thời gian (mặt trăng), ánh sáng (mặt trời), sự chết (độc chất), cái đẹp (Lakshmi), ước vọng (cây như ý), sức mạnh (ngựa), sự thông thái (voi) v.v

Hoá thân thứ ba của Vishnu là con lợn rừng Varaha

Con lợn này đã cứu quả đất ra khỏi lòng đại dương sau khi bị con quỷ Hiranyaksa (Mắt Vàng) dìm vào đấy. Con quỷ này đã tu khổ hạnh, nhờ đó được thần Brahma ban cho quyền năng không thể bị người, vật hay thần giết chết.
Có được quyền năng này, Hiranyaksa lộng hành tất công loài người, khiêu khích các vị thần, lấy trộm bộ kinh sách thiêng của Brahma, sau đó lôi quả đất vào trong đáy biển vũ trụ. Nhưng con quỷ có một nhược điểm, vào lúc thương lượng với Brahma, Hyranyaksa phải kể tên các con vật không thể làm hại nó được, và nó đã bỏ sót tên con lợn rừng.
Vishnu liền hoá thành con lợn rừng khổng lồ với tiếng kêu ớn hơn cả tiếng sấm của Indra, hai mắt đỏ hơn hai luồng sét…

Varaha lặn xuống đáy đại dương, giết chết Hyranyaksa và giải cứu cho trái đất, đưa nó trở về mặt nước.

Một số sách vở còn ghi lại hình ảnh trái đất như là một người thiếu nữ được Vahara nâng lên trên cánh tay lực lưỡng của mình.

Trong Phật giáo, có ý kiến cho rằng Ma lị chi Thiên là một dạng chuyển đổi của Varaha từ Hindu sang Phật Pháp. Dưới đây là hình Ma Lị Chi Thiên:

Hoá thân thứ tư của Vishnu là người Sư tử Narasimha.

Thần tích của Hindu giáo kể rằng, Hiranyakashipu là anh của quỷ Hiranyaksha được sự ban phúc của thần Brahma nên trở thành bất tử. Không có thần, người hay vật nào có thể giết được nó, dù là ban đêm, ban ngày, trong nhà hay ngoài trời cũng vậy.

Hiranyakashipu cũng giống em trai của mình, cao ngạo và tàn phá mặt đất. Hắn tự cho mình là vị thần bất tử tối cao, nên cấm việc thờ cúng các vị thần khác. Con trai hắn là Pralada lại rất tín ngưỡng ở Vishnu nên không nghe lời hắn. Con quỷ giận dữ toan giết con mình nhưng kì lạ thay, con hắn vẫn cứ bình an dù hắn đã giết bằng mọi cách.
Một ngày kia, quỷ Hirayakashipu hỏi giận dữ hỏi Pralada rằng Vishnu có trong cây trụ khung của ngôi đền hắn ta không, Pralada trả lời một cách chắn chắn rằng có.

Hiranyakashipu gầm lên và lấy chân đạp ngã cây trụ để tìm giết Vishnu. Lập tức, Vishnu với hình dáng mình thần đầu sư tử hiện ra và xé xác con quỷ.

Hành động như thế, thần đã không vi phạm lời hứa của Brahma. Vì lúc ấy không phải ban ngày hay ban đêm, thần đang đứng trên đà của ngôi đền nên không phải ở bên trong hay bên ngoài, thần đã đội lốt Narasimha nên không phải là thần, không phải là người, cũng không phải thú vật.

Trong 10 hoá thân thì có lẽ đây là hoá thân dữ dằn nhất của Vishnu

[open]

CÁC PHO TƯỢNG NAM THẦN Ở BẢO TÀNG MỸ THUẬT TP HCM

Đây là các tượng nam thần được tìm thấy ở đồng bằng Nam Bộ. Năm 1988, chúng được chuyển từ Bảo tàng Lịch sử Việt Nam – Thành phố Hồ Chí Minh đến trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh, ký hiệu BTMT 106, BTMT 107, BTMT 191, BTMT 200 và BTMT 202. Năm tượng này gồm hai tượng tìm được ở đồng bằng Nam Bộ, ký hiệu BTMT 107 và BTMT 191, ba tượng còn lại được phát hiện ở đồng bằng sông Cửu Long. Về chất liệu, bốn tượng làm từ sa thạch mịn, một bằng granit cứng. Dạng tượng bốn tay, gãy vỡ đầu và một phần tay chân.

Pho tượng nam thần ký hiệu BTMT 107, phát hiện ở thị trấn Bến Cát, tỉnh Thủ Dầu Một (tỉnh Bình Dương ngày nay), cao 0,37m. Tượng đứng hơi nghiên về phía trước, lưng hơi cong, đường sống lưng mờ nhạt, cổ nhỏ, cao, có đường ngấn cổ. Hai vai rộng, ngang. Ngực rộng, nghiêng về phía trước, tạc nổi cao, dạng bán cầu, hai đầu ngực rõ. Eo thon, bụng nổi, rốn nhỏ, hình giọt nước, sâu. Chân dài, tay chân hơi thô. Sampot ngắn ôm thân, làm rõ các đường nét cơ thể (chân, mông). Lưng váy được cắt cong ở thân trước, đường viền lưng váy, gấu váy nhỏ. Hai đầu múi dây viền lưng váy ngắn, cong xuống, một bên thắt lưng trơn to bản, xếp nếp, quấn quanh hông theo chiều lưng váy. Một giải vải sọc nhỏ, lượn cong, xếp một đầu vải vào bên phải thắt lưng. Bên trái, các giải tua vải lượn mềm, xếp gần nhau như cánh quạt, phủ qua gấu váy, tạc nổi.

Pho tượng trên thuộc loại tượng nhỏ, được Louis Malleret cho là một phần của tượng Vishnu khi ông nhận thấy các mảnh vỡ nối lại đã thể hiện hình ảnh vị thần này. (Malleret 1959a).

Những chi tiết cơ thể và trang phục của pho tượng này có rất nhiều điểm giống với tượng nam thần ở Bảo tàng Lịch sử Việt Nam – Thành phố Hồ Chí Minh, ký hiệu BTLS 5630 (An Ninh – Hậu Giang), cũng dáng đứng nghiêng về phía trước, cổ nhiều đường ngấn, đầu gối tạc nổi, đường sống chân rõ: sampot ngắn, ôm thân, thắt lưng, giải vải, tua vải tương tự. Chỉ khác ở cách bố trí kiểu dáng trang phục hoặc một vài đường nét cơ thể như kích thước lớn, số tay ít hơn (hai tay), vai xuôi, lưng cong dịu hơn. Điều này cho thấy trí tưởng tượng phong phú của các nghệ nhân khi thực hiện tác phẩm của mình. Trên cơ sở đó, ta có thể đoán định niên đại của chúng từ thế kỷ X – XI.

Một pho tượng khác, ký hiệu BTMT 191, đá granit đứng, được phát hiện trên một đám ruộng gần chùa Bửu Sơn, xóm Bình Thạnh, làng Bình Phước, tổng Phước Vinh Thượng (tỉnh Đồng Nai ngày nay). Tượng cao 0,44m, dáng đứng hơi nghiêng về phía trước, lưng hơi cong. Vai rộng, ngang. Vùng ngực dạng bán cầu. Eo lớn, bụng tạc nổi, rốn dạng tam giác. Một đường vạch ngắn dọc rốn: sampot ngắn trên đầu gối, buông thẳng, ôm thân. Lưng váy trước hơi cong, thắt lưng to bản buộc phía trên hông. Thắt nút giữa váy, hai đầu mút thắt lưng xòe ra, rũ xuống hai bên. Một giải vải dài, xếp nhiều nếp, cho vào giữa thắt lưng, hai đầu múi vải xòe rộng, dạng đuôi cá, thả xuống giữa thân váy và gần gấu váy. Niên đại được xác định từ thế kỷ V – VI.

Ba pho tượng còn lại được tìm thấy ở Sa Đéc, Long Xuyên và Long An thuộc đồng bằng sông Cửu Long.

Pho tượng nam thần ký hiệu BTMT 106 tìm được ở Tháp Mười, tỉnh Sa Đéc (tỉnh Đồng Tháp ngày nay) cao 0,52m. Sau lưng tượng còn lại một phần tóc dạng lọn, phủ quá vai. Tượng đứng, lưng cong, đường sống lưng rõ. Vai hẹp, xuôi, vùng ngực phẳng, tạc nổi. Eo thon, bụng tạc nổi cao, có ngấn bụng, rốn tròn lớn. Tay thon tròn, hai chân dài, hơi thô, đầu gối tạc nổi, đường sống chân rõ. Sampot mỏng, trơn, ngắn trên đầu gối, ôm sát thân, làm rõ đường nét cơ thể (bụng, chân, mông). Lưng váy hơi cong dưới bụng. Một dải vải xếp nhiều nếp, buộc dọc theo váy từ giữa lưng váy trước đến giữa lưng váy sau, hai đầu múi vải xếp xuống, thành các đầu nút vải nhỏ cho vào giữa lưng váy trước và sau, múi vải xòe ra. Hai bên hông váy có dấu vết vật nối bị vỡ.

Khi khảo sát một pho tượng Vishnu ở Bảo tàng Đồng Nai ký hiệu BTĐN: 02/CS-02, phong cách Phnom Dà thế kỷ VII – VIII, ta thấy tuy pho tượng nam thần được mô tả ở trên kích thước không lớn nhưng vẫn có nhiều điểm tương tự như loại tóc, các đường nét cơ thể (vai, vùng ngực, tay chân) cách buộc múi vải trên váy hay màu sắc tượng, loại đá. Do vậy pho tượng nam thần này có thể là tượng thần Vishnu.

Pho tượng nam thần tìm thấy ở tỉnh Long Xuyên (tỉnh An Giang ngày nay) ký hiệu BTMT 200, cao 0,75m. Tượng đứng, lưng cong, đường sống lưng rõ. Cổ cao, vai rộng, ngang. Vùng ngực rộng, phẳng, hơi nghiêng về phía trước. Eo thon, bụng nhỏ, tạc nổi, không ngấn bụng, rốn nhỏ, tròn, một đường vạch ngắn dọc rốn. Tay chân cân đối, chân dài, đầu gối tạc nổi, đường sống chân rõ. Sampot mỏng, trơn, ngắn trên đầu gối, ôm thân, quấn chóe ba lớp, vạt và gấu váy của lớp thứ ba đặt một bên thân váy trái, một đầu vạt váy xếp vào lưng váy trước. Một giải vải dài, xếp nếp buộc dọc theo váy, xếp vào giữa lưng váy, thả đầu múi vải xuống vạt váy trước. Đầu múi vải ở thân sau đặt trên lưng váy. Cách buộc dải vải ở tượng này đơn giản. Một thắt lưng trơn to bản, quấn trên hông, không có dấu vết hai đầu thắt lưng, có thể chúng được ghim lại.

Pho tượng này đã được Louis Malleret mô tả so sánh với hai tượng Hari – Hara ở Bảo tàng Phnom Pênh về một số đường nét cơ thể trang phục. Cũng như Dupont, ông cho rằng chúng có những điểm tương đồng và cùng phong cách Prasat Andèt, khoảng giữa thế kỷ VII - đầu thế kỷ VIII (Malleret 1959b).

So với pho tượng trên thì tượng nam thần ký hiệu BTMT 202 cao 0,42m (tỉnh Long An) có một vài điểm khác biệt trên đường nét cơ thể, trang phục như vùng ngực dạng bán cầu, ngấn bụng gần lưng váy, thân trên khá dài so với kích thước, thắt lưng cuộn tròn nhưng chúng lại có nét giống nhau ở hình dáng, trang phục như loại sampot ngắn, thắt lưng lớn, cách quấn váy nhiều lớp và cách buộc giải vải dọc theo thân váy. Từ đó ta có thể đoán định niên đại của pho tượng BTMT 202 từ thế kỷ V – VII.

Các pho tượng nam thần có chiều cao từ 0,37m đến 0,75m là số đo những phần thân tượng không còn nguyên vẹn, đầu và một phần tay chân bị mất. Nhưng qua đó, ta có thể biết chúng là những tượng nhỏ hoặc cỡ trung bình.

Một số tượng đã được nhận dạng là thần Vishnu và Hari – Hara, những vị thần chính của Ấn Độ giáo, một trong những tôn giáo lớn thời bấy giờ.

Ngoài loại đá sa thạch thường được dùng làm nguyên liệu chủ yếu cho việc tượng, còn có granit. Loại đá này có rất nhiều trong các di tích, phế tích tìm được ở miền Đông Nam Bộ và vùng phụ cận như Tây Ninh, Đồng Nai, Lâm Đồng.

Kỹ thuật tạc tượng và phong cách nghệ thuật trên những chi tiết cơ thể, trang phục cho thấy sự đa dạng và tiến triển trong phong cách thể hiện tác phẩm điêu khắc của các nghệ nhân.

Niên đại của chúng được đoán định từ thế kỷ V – VIII và thế kỷ X – XI.

Lâm Quang Thùy Nhiên

(Những phát hiện mới về khảo cổ học 1999, NXB KHXH Hà Nội 2000)

[huuhuetran]

Cám ơn OPEN đã tìm được nhiều tư liệu độc đáo nói về thần Vishnu. Riêng nói về chiều cao thì tượng mà nhân dân Núi Sập tìm thấy ở Ba Thê( bằng đá, cao 3m3) thì quả là khó kiếm!

[huuhuetran]

Giới thiệu bộ tem xưa có mẫu in hình thần Vishnu, các bạn tìm giúp tôi nhé, cám ơn trước!

[huuhuetran]

Rọi lớn hơn cho dễ nhìn các bạn nhé!