Nouvelle Calédonie, còn có tên thông dụng là Kanaky và Le caillou, là lãnh thổ thuộc Pháp tại khu vực Tây Nam Thái Bình Dương, vùng Melanesia, gồm đảo chính (Grand Terre), quần đảo Loyauté và một số đảo nhỏ với tổng diện tích 18.575 km². Đối với người Việt, Nouvelle Calédonie còn được gọi với tên Tân Thế Giới. Cộng đồng người Việt Nam chiếm khoảng 1,6% dân số tại đảo này.
Năm 2007, Hãng TFS - Đài Truyền hình thành phố Hồ Chí Minh đã thực hiện bộ phim tài liệu nhiều tập “Ký sự Tân Đảo”. Trong phim có nhắc tới những người chân đăng(1) Việt Nam sang Nouvelle Calédonie để làm phu khai thác mỏ trong những năm 30 của thế kỷ XX. Tính đến nay (2009) những người chân đăng Việt Nam có mặt tại Nouvelle Calédonie chưa được 100 năm.
Tuy nhiên, ngày 08-09-1991, Bưu chính Nouvelle Calédonie đã phát hành một mẫu tem “Kỷ niệm 100 năm sự hiện diện của người Việt Nam (tại Nouvelle Calédonie)” với hình ảnh một con Rồng, tượng trưng cho nguồn gốc “con Rồng cháu Tiên” của người Việt Nam, đang bay xuống đảo này. Vậy ai là người Việt Nam đầu tiên đến đây vào năm 1891?
Phong bì ngày đầu tiên của mẫu tem.
Sự thật là trước khi những người chân đăng Việt Nam sang Nouvelle Calédonie làm phu khai thác mỏ, một số người tù chính trị Việt Nam bị thực dân Pháp bắt giam tại Côn Đảo đã vượt ngục bằng đường biển rồi bị trôi dạt đến đảo này. Đây chính là những người Việt Nam đầu tiên có mặt tại Nouvelle Calédonie vào năm 1891. Sau đó thực dân Pháp đã tiếp tục đưa những người tù chính trị Việt Nam, chủ yếu từ nhà tù Côn Đảo, sang Nouvelle Calédonie giam cầm.
Đoàn Quang Vinh
------------------------------------------------------------
(1) - Chân đăng là danh từ chỉ những người Việt ghi danh theo dạng mộ phu đầu thế kỷ XX thời Pháp thuộc để đi làm phu ở châu Đại Dương gồm Tân Đảo và Tân Thế giới. Tiếng Pháp gọi người chân đăng là "d'engager".
