Tem in sai là một đề tài sưu tầm khá phức tạp! Hôm nay, tôi chỉ đề cập đến khiá cạnh tem in sai và tem in xấu mà làng tem Việt Nam có nhiều người chưa phân biệt. Tem in sai là tem khác với tem tiêu chuẩn về mẫu thiết kế, về mầu sắc, về chữ in... Còn tem in xấu là tem in không chuẩn vì kỹ thuật non kém.
Thí dụ như tem lệch răng làm khung tem mất cân đối bốn bên (trên, dưới, phải, trái) là tem in xấu, chứ không phải là tem in sai. Các tổng mục quốc tế đều có hệ thống định gía tem căn cứ vào tình trạng răng đều hay răng lệch làm khung tem cân đối hay không. Như tổng mục Scott của Hoa Kỳ chia tem làm 4 hạng với giá trị từ thấp đến cao: FINE, FINE-VERY FINE, VERY FINE, và EXTREMELY FINE.
Dưới đây là mẫu các hạng tem căn cứ vào độ lệch của răng trong Scott. Quan sát các mẫu tem Vatican thì ta thấy rõ cách sắp hạng tốt xấu căn cứ vào tình trạng răng lệch.
Tem trong tình trạng toàn hảo, tức là mẫu tem nằm chính giữa khung tem, thường được các tay chơi tem “khó tính” tìm mua và họ sẵn sàng chấp nhận việc trả giá cao hơn. Ðối với loại tem càng quí hiếm thì giới buôn bán tem quốc tế càng đặt nặng tình trạng tem có toàn hảo hay không để “chém” thêm.
Nhưng hãy lưu ý là nếu răng tem lệch đến độ làm
mẫu tem bị biến dạng, thì tem lệch răng ấy chính là tem in sai! Dưới đây là một vài thí dụ tem lệnh răng là tem in sai.
Tem phiá trên bên trái: mẫu tem biến dạng Việt Nam Cộng Hòa thành
Việt Nam Cộng, Người Cày Có Ruộng thành
Người Cày Có Ru.
Bloc tem phiá trên bên phải: mẫu tem trên biến dạng đầu cột nằm xuống dưới, mẫu tem dưới đầu cột không còn nữa.
Bloc tem phiá dưới bên trái: mẫu tem trên biến dạng có
hai hàng chữ Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa, mẫu tem dưới mất quốc hiệu.
Bloc tem phiá dưới bên phải: mẫu tem bên trái biến dạng Việt Nam Cộng Hòa thành
Việt Nam Cộng Hò, mẫu tem bên phải biến dạng có thêm chữ
A phía dưới bên trái và một vạch đỏ thẳng đứng suốt dọc mẫu tem.