Ðề Tài: FDC VNCH (1951-1975)
Xem riêng 01 Bài
  #2  
Cũ 22-08-2011, 08:53
The smaller dragon's Avatar
The smaller dragon The smaller dragon vẫn chưa có mặt trong diễn đàn
Cố vấn - CLB VIET STAMP
 
Ngày tham gia: 27-04-2008
Bài Viết : 761
Cảm ơn: 3,943
Đã được cảm ơn 7,711 lần trong 763 Bài
Mặc định

Bộ Tem Với Dấu Ngày Ðầu Tiên VNCH (1951-1975)
(Tiếp theo và hết)



6. Ấn Phẩm Ngày Ðầu Tiên. Ðây là cách dùng những tài liệu liên quan đến bộ tem mới để lấy dấu ngày phát hành đầu tiên. Ðây là sáng kiến của những người chơi tem lão luyện. Thường người ta dùng tài liệu chính thức của chính phủ, như truyền đơn (nay gọi là tờ bướm), chương trình buổi lễ, tem nhãn, vé số, tờ lịch, thiệp Tết... hay bất cứ một ấn loát phẩm nào liên hệ đến đề tài trên tem cũng được. Ấn phẩm ngày đầu tiên là vật phẩm chưa chắc thuộc loại quý nhưng khá hiếm. Hiếm vì số lượng thực hiện rất ít, hầu như người có sáng kiến làm ấn phẩm ngày đầu tiên chỉ cốt làm riêng cho bộ sưu tập của mình, thảng hoặc có dư đôi ba cái là cho bạn bè thân thuộc mà thôi.

Hình 8: Một số mẫu ấn phẩm ngày đầu tiên
Name:  Picture 039.jpg
Views: 2649
Size:  62.4 KB
Name:  Picture 040.jpg
Views: 2771
Size:  46.9 KB
Name:  Picture 041.jpg
Views: 2784
Size:  28.9 KB


7. Phong bì Ngày Ðầu Tiên. Ðây là cách sưu tầm phổ thông nhất trong giới chơi tem quốc tế. Trong hai thập niên 1950 và 1960, giới hoạ sĩ chuyên nghiệp VNCH hầu như không có ai chú tâm đến việc thiết kế mẫu phong bì ngày đầu tiên. Có lẽ chỉ có hai hoạ sĩ ngoại lệ là Lâm Văn Bê tự Ðức Minh đã thiết kế mẫu phong bì đầu tiên cho bộ Thanh Thiếu Niên 4T (phát hành ngày 25/11/1965) và bộ Thể Dục Thể Thao (phát hành ngày 14/12/1965), và Phạm Thăng thiết kế một số mẫu phong bì đầu tiên cho các tay buôn bán tem ở Sài Gòn. Vì thế, các loại phong bì bán ngoài thị trường trong hai thập niên này đều do một số những người buôn bán tem đứng ra in để đáp ứng nhu cầu thiết thực của dân làng tem mỗi khi Bưu Ðiện phát hành tem mới. Phải đợi đến năm 1974, khi Tổng Cục Nha Bưu Chính VNCH đứng ra thường xuyên thiết kế mẫu phong bì ngày đầu tiên (từ bộ Hùng Vương, 2/4/1974) và sử dụng kỹ thuật in offset tối tân thì FDC VNCH mới đạt tiêu chuẩn quốc tế làm hài lòng những nhà sưu tầm tem khó tính. Loại phong bì này vừa có tính cách chính thức, vừa in ấn mỹ thuật lại kèm thêm bản chi tiết kỹ thuật vể bộ tem nên được giới chơi tem lùng mua, gía cao hơn hẳn các loại phong bì do giới buôn bán tem sản xuất.

Hình 9: Từ trên xuống: mẫu FDC chính thức và
thường xuyên của Bưu Ðiện và mẫu FDC do tư nhân in

Name:  Picture 042.jpg
Views: 2668
Size:  68.5 KB


Thật ra, lần đầu tiên Bưu Ðiện VN phát hành phong bì ngày đầu tiên chính thức là dịp phát hành mẫu tem Giúp Thương Binh ngày 21/12/1952. Ðó là mẫu phong bì hai mầu đen và nâu, khổ 16.5cm x 9.5cm, số lượng phát hành là 10.000 chiếc, có đánh số. Phong bì in tại nhà in Thomas de la Rue (Luân Ðôn, Anh quốc) với hình ảnh hai thương binh ngồi trên ghế dài, phiá sau là một Bà Phước đang ủy lạo họ, giá mỗi phong bì là $10.00.

Hình 10: Hai mặt của mẫu FDC đầu
tiên do Bưu Ðiện phát hành năm 1952

Name:  Picture 043.jpg
Views: 2713
Size:  32.3 KB


Vì tình trạng chiến tranh, phong bì do tư nhân sản xuất đều phải chịu sự kiểm duyệt của chính quyền trước khi in. Do đó, phong bì thương mại nào thời VNCH cũng đều có chữ viết tắt ở mặt sau. Hoặc là HÐKD (Hội Ðồng Kiểm Duyệt), hoặc là UBKD (Ủy Ban Kiểm Duyệt), hoặc là KD (Kiểm Duyệt), hoặc là KSALP (Kiểm Soát Ấn Loát Phẩm). Chính những chữ viết tắt này đã làm khó dễ nhiều tay chơi ngoại quốc. Hiện nay, thỉnh thoảng tôi còn thấy có tay sưu tầm tem người Mỹ thắc mắc và đoán gìa đoán non về những chữ viết tắt này trên tạp chí tem tại Hoa Kỳ.

Nói một cách cụ thể, người buôn bán tem đầu tiên sản xuất phong bì có hình (cachet) là cụ Chinh ở đường Cao Thắng (Hiệu Chơi Tem Quốc Tế) năm 1957 khi bộ Cao Nguyên được phát hành. Sau đó là anh Trần Quang Hà đường Petrus Ký Chợ Lớn, anh Ngô Nhị Tường đường Hoàng Hoa Thám Gia Ðịnh... Từ giữa thập niên 60 thêm Nguyễn Thế Long (xưng là sinh viên y khoa Sài Gòn), Nguyễn Ðăng Quang (xưng là sinh viên kiến trúc Sài Gòn), Duy Minh tức nhà in Phượng Hoàng Sài Gòn, và Philavina Chợ Lớn... Vì có nhiều loại phong bì như thế, dân làng tem lúc ấy bị cái khổ nạn là chọn lựa sưu tầm phong bì ngày đầu tiên như thế nào? Sưu tầm một cái rõ ràng là thiếu, nhưng sưu tầm hàng 30-40 cái mỗi lần tem phát hành thì vừa tốn tiền vừa tốn thì giờ quá! Chẳng hạn như bộ Danh Lam Thắng Cảnh phát hành ngày 02/12/1964 có tới 31 FDC khác nhau, nhưng ai dám chắc con số đáng kể này đã gồm đủ tất cả các FDC của bộ tem?!

Hình 11: 31 FDC khác nhau của bộ
Danh Lam Thắng Cảnh đã gọi là đầy đủ chưa?

Name:  Picture 044.jpg
Views: 2536
Size:  54.4 KB
Name:  Picture 045.jpg
Views: 2676
Size:  53.3 KB
Name:  Picture 046.jpg
Views: 2761
Size:  48.5 KB


Con tem mệnh giá 1đ trong bộ Danh Lam Thắng Cảnh này sau đó đã được in khổ nhỏ, phát hành ngày 02/01/1970. Vì thế tem và dấu ngày đầu tiên của cả hai lần phát hành trên một phong bì thật là một vật phẩm độc đáo mà dân chơi tem hữu duyên mới có.

Hình 11B: FDC đặc biệt với bộ DLTC
phát hành hai lần qua hai lần in khác nhau

Name:  Picture 047.jpg
Views: 3092
Size:  38.0 KB


Trong những tháng cuối cùng của chế độ VNCH, nhiều bộ tem sửa gía liên tiếp được phát hành. Mẫu tem sửa giá cuối cùng phát hành ngày 25/4/1975, tức chỉ 5 ngày trước khi tổng thồng bất đắc dĩ Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng.

Một số người Việt gốc Hoa trong dịp này vẫn thiết kế phong bì ngày đầu tiên. Có những mẫu rõ là in chưa xong vì phần trống in hình (cachet) vẫn còn để trắng. Có mẫu chữ Việt viết sai dấu, hay không có dấu. Có mẫu chữ Anh viết sai chính tả. Nhưng đây là những phong bì sát với ngày tàn của một chế độ. Những thiếu sót của chúng phản ánh tình trạng hỗn loạn bất thường và là dấu tích của một biến cố làm đổi đời của cả một dân tộc. Ðó là giá trị lịch sử của những phong bì này. Rồi còn giá trị bưu chính của chúng nữa: đây là chứng tich cụ thể nhất cho biết một cách chính xác ngày phát hành của từng mẫu tem sửa giá trong hai năm 1974 và 1975 tại VNCH. Chính vì không có những mẫu phong bì này làm tài liệu tham khảo, các nhà làm tổng mục quốc tế tại Hoa Kỳ (Scott), Pháp (Yvert&Tellier), Anh (Stanley Gibbons), và Trung Quốc (Dragon) đều liệt kê một cách sai lầm thứ tự thời gian phát hành của những mẫu tem VNCH này.

Hình 12: Phong bì sửa giá và phát hành
năm (5) ngày trước khi chế độ VNCH sụp đổ.

Name:  Picture 048.jpg
Views: 2903
Size:  25.1 KB


Hy vọng những thông tin này giúp ích ít nhiều cho làng tem trong nước.

The smaller dragon
Tháng 8 năm 2011
(Viết tặng Red-Cross)

Bài được The smaller dragon sửa đổi lần cuối vào ngày 22-08-2011, lúc 12:41
Trả Lời Kèm Trích Dẫn Bài Này
27 Thành viên sau đây nói lời CẢM ƠN bạn The smaller dragon vì đã gửi Bài viết hữu ích này:
Angkor (22-08-2011), asahi (22-08-2011), Biby (19-11-2011), chienbinh (22-08-2011), dammanh (22-08-2011), Dat_stamp (13-01-2012), exploration (22-08-2011), gtvt1989 (22-08-2011), hat_de (22-08-2011), huuhuetran (22-08-2011), j0j0 (22-08-2011), manh thuong (22-08-2011), MeTemViet (22-08-2011), Mocanh (19-11-2011), nam_hoa1 (22-08-2011), Ng.H.Thanh (22-08-2011), nino huynh (12-11-2011), Pink Kole (22-08-2011), Poetry (22-08-2011), Red-Cross (22-08-2011), shinichi (22-08-2011), temhp88 (26-07-2012), Tien (22-08-2011), tien039 (02-06-2012), tridatinh (19-11-2011), tuananh.tuan (22-08-2011), xihuan (19-11-2011)