Tưởng niệm bác Trần Quang Vỹ
Tin bác Trần Quang Vỹ, nhà sưu tập chuyên về tem quân đội tại Hà Nội, đã từ giã cõi đời tuy không làm tôi ngạc nhiên vì niên tuế, cũng làm tôi bất ngờ với nỗi buồn man mác về sự hữu hạn của kiếp người.
Tôi đã theo dõi một trong số ít những nhà sưu tập say mê tem Hà Nội này từ lâu, ngay từ những số đầu của Tạp Chí Tem. Bài viết đầu tiên của bác Vỹ là bài bác viết về Ðại Tướng Võ Nguyên Giáp với tem ÐBP (TCT số 6, 1994). Sau đó, tôi đọc thêm những chia sẻ của bác về tem dị bản (TCT số 7, 1994), sự sai sót trong mẫu tem Ngô Gia Tự (TCT số 15, 1995), hình ảnh bác đến thăm Ðại Tướng Võ Nguyên Giáp Tết Bính Tý (TCT số 17, 1996), nhận xét của bác về các bộ tem dự thi (TCT số 45, 2000), tem Thương Binh (TCT số 61, 2003), sở chỉ huy chiến dịch Ðiện Biên Phủ (TCT số 65, 2004), đề tài Ðiện Biên Phủ (TCT số 67, 2004), hình ảnh lực lượng vũ trang trên tem (TCT số 69, 2004), cuộc đời và sự nghiệp Hồ Chủ Tịch (TCT số 72, 2005), tem thóc và tem sự vụ (TCT số 78, 2006), hình ảnh Việt Nam trên tem các nước (TCT số 83, 2007), FDC Việt Nam (TCT số 91, 2008), cước phí tem bưu chính (TCT số 93, 2008)...
Ðến năm 1995 thì bác hoàn tất chuyên đề
Sưu Tập Tem Về Ðấu Tranh Vũ Trang Bảo Vệ Tổ Quốc. Ðây là một dự án nặng ký của Hội Tem Việt Nam mà bác đã xuất sắc hoàn thành trong một thời gian ngắn. Chuyên đề này đã được nhiều nhân vật quan trọng giới thiệu. Tôi đếm được cả thẩy 6 vị. Nhưng điều làm tôi ngạc nhiên là công khó của tác giả chuyên đề này đã không được đề cập đúng mức trong tất cả sáu lời giới thiệu.
Vì thế, nhân dịp đau buồn này của Hội Tem Hà Nội và sự mất mát của gia đình, tôi xin tưởng niệm bác Trần Quang Vỹ qua vài nhận xét về tác phẩm tem của một bậc lão thành.
Hình 1: Bìa tác phẩm của bác Trần Quang Vỹ
Sách ấn hành bằng ba ngôn ngữ, Việt, Anh, và Pháp. Trái với các trang sách in để trắng thông thường, mẫu trang sách của tác phẩm này được trình bầy trang trọng và mỹ thuật qua bàn tay tài hoa của họa sĩ Trần Lương. Nội dung sách là chi tiết về 500 mẫu tem theo chuyên đề Lực Lượng Vũ Trang và Bán Vũ Trang trong thời khoảng 1946-94.
Phải nói ngay là sách không cung hiến những chi tiết hay hình ảnh minh họa loại tem qúi hiếm hay phong bì độc đáo của một dòng tem. Nhưng sách là một tập hợp những cánh bưu hoa theo chủ đề nhất định. Cả thẩy có sáu chủ đề, là Truyển thống giữ nước, Nước VNDCCH, Kháng chiến chống Pháp, Kháng chiến chống Mỹ, Lực lượng vũ trang và quốc phòng, Chính sách thương binh, và Ðoàn kết quốc tế. Tất cả các tem thời VNDCCH, MTDTGPMNVN, CHMNVN, và CHXHCNVN cùng một số phong bì được quy tụ đầy đủ dưới mỗi chủ đề. Tem được giới thiệu qua các chi tiết về ngày tháng phát hành, họa sĩ thiết kế, phương pháp in, giá mặt... như chúng ta thường thấy trong các danh mục tem. Nhưng vượt trên những danh mục thông thường ấy, bác Vỹ đã có thêm thông tin về dấu kỷ niệm, về phong bì kỷ niệm, và về những chú thích về lịch sử. Giá trị của tác phẩm này càng được trân trọng khi chúng ta nhận thức rằng đây là một đóng góp cụ thể và chi tiết vào nguồn sách báo về tem Việt Nam vốn rât hiếm hoi.
Tôi không biết nhiều về bác Vỹ, ngoài những chi tiết về bác trong bài “Hơn Nửa Thế Kỷ Gắn Bó Với Tem Thư” (TCT số 10) do tác giả Anh Chương viết. Tôi còn nhận được một hai thông tin tiêu cực về bác. Ðến những năm cuối của thập niên 2000 tôi mới có dịp liên lạc trao đổi, và biết bác rõ hơn.
Hình 2: Một số phong bì trao đổi bác Vỹ gửi qua California
Hình 3: Thư bác Vỹ đề ngày 16.4.2009 than phiền về bộ trưng bầy của bác tại triển lãm Tem Thế Giới tại Trung Quốc chỉ được giải Bạc
Hình 4: Bộ tem Tháp Cổ 1961 không răng trao đổi với bác Trần Quang Vỹ bây giờ có thêm giá trị tình cảm của người đã khuất
Tấm gương tha thiết và say mê tem của bác Vỹ là tấm gưong đáng nhân rộng trong giới chơi tem. Giới chơi tem quy tụ những người khác màu da, khác quốc tịch, khác địa vị xã hội, khác tuổi tác. Mỗi người một ngành nghề. Mỗi người một hoàn cảnh. Tất cả chỉ có một điểm chung, đó là thú sưu tầm tem. Chính sự chia sẻ mới làm chúng ta gần được nhau.
Cám ơn bác Trần Quang Vỹ. Xin cầu chúc Bác an giấc ngàn thu. Xin thành kính chia buồn cùng tang quyến.
Tháng 9. 2012
The smaller dragon
California, USA