Giai thoại về "cô Ba xà bông"
Từ những mâu thuẩn về thân thế gia đình ông thông Chánh nói trên có bạn sẽ hỏi vậy chuyện thầy thông Chánh có thật không?
Xin thưa, vụ đó hoàn toàn có thật và cũng nổi tiếng đến nổi
không chỉ thấy duy nhất trên tờ Công báo Bull, Officiel de L’ Indochine, số 11, ra ngày 15 Janvier, 1894 đưa tin mà còn có một tờ "nhựt trình" bên Pháp đăng tải một bài dài về giây phút cuối cùng của thầy thông Chánh.
Theo Va tui thì đây là nguồn thông tin đáng tin cậy nhất về vụ ông thông Chánh.
Trước khi ra pháp trường thầy thông Chánh còn dõng dạc chào mọi người "anh em ở lại mạnh giỏi, tôi đi"
Một con người mạnh mẽ là thế.
Riêng về cô Ba con thầy thông Chánh thì tài liệu hầu như không có gì. Theo bài vè cụ thông Chánh thì ta có những thông tin sau: vào khoảng năm 1893 thì cô Ba phải ít nhất 17 tuổi và đã lấy chồng Tây. Tính cách của cô Ba theo bài vè mô tả thì cũng y hệt như tính cách cha cô: thích xài hàng nóng.
Tuy vậy bài báo trên kể rằng gia đình thầy thông Chánh đi thăm thầy lần cuối: bà thông Chánh ẳm con gái nhỏ trên tay bước theo đứa con gái lớn vào xà lim. Như vậy hai cô con gái này cô nào là thứ ba? Nếu ông bà thông Chánh chỉ có hai cô con gái thì cô Ba còn bé thế không thể nào nghịch súng sáu được.
Nếu chuyện thầy thông Chánh là có thật thì chuyện cô Ba con thầy có thể là do người sáng tác bài Vè thêm thắt vào nhằm làm tăng tính truyền cảm của bài vè hay chính tác giả cũng là nạn nhân của một vụ đồn thổi "nghe nói cô Ba...".
Cô Ba có là "huê khôi" không? Không thấy tài liệu nào xác nhận. Thực dân Pháp đang trong quá trình thiết lập ách đô hộ lên toàn cõi Đông dương chắc cũng chưa đủ thời gian để tổ chức thi hoa hậu...
Vậy cô Ba có đẹp lắm không? Cũng không rõ và mọi người có khuynh hướng đoán mò: Nếu vợ thầy thông Chánh đẹp thì con gái thầy chắc cũng đẹp...
Vậy thì cô Ba con thầy thông Chánh có phải là người có ảnh trên con tem in hình thiếu nữ An nam phát hành năm 1907 và trên cục xà bông Việt Nam của hãng Trương Văn Bền không?
Va tui e rằng không phải.