Giai thoại về "cô Ba xà bông"
Và cũng chỉ có loại xà bông thơm nói trên của công ty Trương Văn Bền còn tồn tại đến ngày nay.
Việc in hình của vợ ông trên vỏ hộp xà bông này hẵn cũng có chủ ý. Và hiệu quả của nó chắc cũng không nằm ngoài dự kiến của ông Bền. Mọi người đều quay qua gọi xà bông thơm của ông là xà bông "Cô Ba" tuy rằng ông không hề quảng cáo hai từ "Cô Ba" cho xà bông của ông.
Ngay trong ồi ký của mình (Va mỗ chưa từng có dịp đọc hồi ký của ông Bền, ở đây Va mỗ trích dẫn lại nhật ký của ông từ các bài trên internet) ông không nhắc đến bốn từ "xà bông Cô Ba" mà luôn gọi "xà bông Việt Nam"
“Thấy xà-bông bán chạy tôi làm thêm một chảo nữa. Nay nhiều thêm thì phải làm quảng cáo dữ mới bán được. Một mặt phải kiếm thế ép mấy hàng tạp hóa mua xà-bông Việt-Nam về bán, vì tiệm tạp hóa hầu hết của khách trú, chúng xấu bụng không mấy khi chịu mua đồ của người Việt-Nam chế tạo về bán, chi chừ khi nào món đồ ấy đã được thông dụng đem cho chúng một mối lợi hàng ngày thì chúng mới chịu mua. Tôi bèn huy động một tốp người cứ lần lượt hàng ngày đi hết các tiệm tạp hóa hỏi có xà-bông Việt-Nam bán không? Hễ có thì mua một, hai xu, bằng không thì đi chỗ khác, trước khi bước chân ra khỏi tiệm nói với lại một câu “Sao không buôn xà-bông Việt-Nam về bán? Thứ đó tốt hơn xà-bông khác nhiều”. Hết người này tới người khác, thét rồi chủ tiệm cũng phải để ý lấy làm lạ, phải hỏi lại chỗ bán xà-bông Việt-Nam, cho người mua thử về bán. Tốp thì ôm đờn ca vọng cổ tán dương tính chất của xà-bông Việt Nam, tốp thì đi đánh võ rao hàng, rồi đá banh tôi cũng cho mặc áo thiêu xà-bông Việt-Nam. Nói tóm lại tôi không bỏ lỡ một dịp nào mà không làm quảng cáo, nên xà-bông Việt-Nam bán chạy lắm.”
Publicité commandée par mon père, Monsieur Truong Khac Huê à Lê Trung, frère du peintre Lê Phô, lequel a fait un portrait de mon grand-père en tunique de brocart bleu. (by courtesy of Philippe Truong)
“Nhờ sức mạnh của quảng cáo, xà-bông Việt-Nam tiến phát mau lắm, chỗ nào cũng buôn xà-bông Việt-Nam, ai nấy chỉ dùng xà-bông Việt-Nam thôi. Thấy mới lợi như vậy nhiều người lóa mắt cũng làm xà-bông để tranh giành, như Bà Đốc phủ Mầu ra xà-bông ‘Con Cọp’, Balet ra xà-bông ‘Nam-Kỳ’ cũng đầu người đờn bà như Việt-Nam, Nguyễn Phú Hữu ra xà-bông ‘3 sao’ ở Cần Thơ... nhưng tranh đua không lại xà-bông Việt-Nam, đều bị thất bại, bỏ cả. Số sản xuất của xà-bông Việt-Nam lần lần lên tới 200 tấn, bán cùng Saigon, lục tỉnh, Trung kỳ, Bắc kỳ, Ai lào, Cao miên.”
“Năm 1941, tôi chịu cho sở binh lương một ít lợi quyền, nên bán được giá cao, chở đi Madagascar, Réunion... Mấy xứ thuộc địa Pháp này vẫn mua xà-bông Mạc-Sây, nay chiến tranh giao thương bế tắc nên phải mua của tôi, mà chính là mấy hãng ở Mạc-Sây thiệt thọ mua để bán đi các nơi.”