[Cồ Việt]

Chính sử khẳng định tên nước ta thời Đinh Tiên Hoàng (968 – 1054) là Đại Cồ Việt 大瞿越, chữ “cồ” được cho có nghĩa là “lớn”. Tuy nhiên khẳng định này có thể không đúng vì không hiểu sao tên một quốc gia lại là “nước Việt lơn lớn”, hơn nữa chữ 瞿 đúng âm Hán Việt phải phát âm là “Cù”.

Tới nay có ít nhất hai cách giải thích khác. Cách đầu, được nhiều người đồng tình, cho tên nước ta thời đó “Đại Cù Việt”, chữ “cù” được hiểu là viết tắt của “Cù Đàm”. Kinh Phật gọi Phật là Cù Đàm 瞿曇 (Gautama), vì trước họ Phật là Cù Đàm, sau mới đổi thành Thích. Theo cách giải thích này, Đinh Tiên Hoàng đặt tên nước như vậy vì nước ta thời đó sùng kính đạo Phật, tên nước có thể hiểu là “Việt Phật Đại quốc”.

Cách giải thích sau cho rằng chữ 大瞿 thực ra là 01 chữ Nôm “cồ” (do chữ đại 大 viết ngay trên chữ cù 瞿 ghép lại thành), do đó tên nước là “Cồ Việt”. Những người ủng hộ thuyết này trích câu đối hiện vẫn được treo tại đền vua Đinh ở Hoa Lư như một chứng cứ:

Cồ Việt quốc đương Tống Khai Bảo
Hoa Lư đô thị Hán Tràng An

(Nước Cồ Việt đương thời ngang với nước Tống đời Khai Bảo
Kinh đô Hoa Lư cũng như kinh đô Tràng An nhà Hán).

Hy vọng bài này không bị xóa. Mà thôi, tôi cũng chả quan tâm. Chào các bạn!