[tuananh.tuan]

Xin được giới thiệu về nghệ thuật ở thánh địa Mỹ Sơn. Nếu có gì đăng vào đây thích hợp xin ban quản trị chuyển cho em vào bài khác. Xin cảm ơn.

Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc Chàm

Nói đến sự hội tụ đủ cả yếu tố nghệ thuật điêu khắc và nghệ thuật kiến trúc Chăm ở trong nước, thì trước hết phải nói đến thánh địa Mỹ Sơn.
Đặc trưng nổi bật của kiến trúc Chăm là tháp Chàm, đó là một dạng công trình thuộc thể loại kiến trúc đền tháp Champa, thuộc kiến trúc tôn giáo tín ngưỡng của dân tộc Chăm.

Tháp Chàm là một khối kiến trúc xây dựng bằng gạch nung màu đỏ sẫm lấy từ đất địa phương, phía trên mở rộng và thon vút hình bông hoa. Mặt bằng tháp đa số là hình vuông có không gian bên trong chật hẹp thường có cửa duy nhất mở về hướng Đông (hướng Mặt Trời mọc). Trần được cấu tạo vòm cuốn, trong lòng tháp đặt một bệ thờ thần bằng đá. Nghệ thuật chạm khắc, đẽo gọt công phu hình hoa lá, chim muông, vũ nữ, thần thánh thể hiện trên mặt tường ngoài của tháp. Các viên gạch liên kết với nhau rất rắn chắc, bền vững tới hàng chục thế kỷ.

Mỹ Sơn có hơn 70 công trình kiến trúc bằng gạch đá. Những đền thờ chính ở Mỹ Sơn thờ một bộ Linga hoặc hình tượng của thần Siva. Mỗi thời kỳ lịch sử, kiến trúc mang phong cách riêng, tạo nên đường nét kiến trúc đầy dấu ấn. Theo các nhà nghiên cứu tháp Chàm cổ, nghệ thuật kiến trúc tháp Chàm tại Mỹ Sơn hội tụ được nhiều phong cách: mang tính liên tục từ phong cách cổ thế kỷ VII đến thế kỷ VIII; phong cách Hoà Lai thế kỷ VIII đến thế kỷ thứ IX; phong cách Ðồng Dương từ giữa thế kỷ IX; phong cách Mỹ Sơn và chuyển tiếp giữa Mỹ Sơn và Bình Ðịnh; phong cách Bình Ðịnh... (Chính vì vậy, kiến trúc Chăm nằm rải rác từ Quảng Nam đến Bình Thuận).

Trong nhiều công trình kiến trúc còn lại khi phát hiện (1898) có tháp cao tới 24m, trong khu vực Tháp Chùa mà các sách khảo cổ, nghiên cứu về Mỹ Sơn có ký hiệu là tháp cổ Chăm Pa, có 2 cửa ra vào phía Ðông và phía Tây. Thân tháp cao, thanh tú với một hệ thống cột ốp. Xung quanh có 6 tháp phụ, toàn bộ ngôi tháp 2 tầng toả ra như cánh sen. Tầng trên, chóp đá sa thạch được chạm hình voi, sư tử, tầng dưới, mặt tường là hình những người cưỡi voi, hình các thiên nữ thuỷ quái. Nhưng ngôi tháp giá trị này đã bị không lực Mỹ huỷ hoại trong chiến tranh, năm 1969.

Tại Dương Long, Bình Định, các ngọn tháp Chàm đều được xây bằng gạch, tháp giữa cao 39m, hai tháp bên cao gần 30m. Bình đồ tháp không vuông mà lại có dạng gần như tròn, các cột ốp nhô ra khỏi mặt tường nhô dần ra phía cửa giả và cửa chính. Càng lên cao bình đồ tháp có dạng gần tròn và càng lên các tầng trên, do các cột ốp càng thu nhỏ dần nên bình đồ của tháp càng tròn hơn, để rồi kết thúc bằng một đóa sen tròn lớn. Vì thế, đứng từ xa nhìn vào khu tháp ta có cảm tưởng tựa như những chiếc bút khổng lồ viết lên nền trời xanh . Nói tới các kiến trúc tháp Chàm, khác cũng phải kể đến tháp Ponaga (Tháp Bà, Nha Trang) được xây dựng trên một khoảng đất khá bằng phẳng, rộng rãi của một quả đồi đá hoa cương, cao trên 10m so với mặt nước biển