[The smaller dragon]

Trong dịp họp mặt thường niên của hội "France and Colonies Philatelic Society (FCPS)" tại Chicago, Hoa Kỳ năm 2010, ba nhà sưu tầm tem từ Pháp sang dự đại hội đã trình bầy một số đề tài vô cùng hào hứng và chia sẻ nhiều phong bì hiếm quý chưa từng thấy!

Tôi đặc biệt để ý đến buổi trình bầy của diễn giả trong bữa tiệc chính của Hội FCPS ngày Thứ Sáu, 19.11.2010. Ðó là Jean Goanvic, với đề tài The Vietminh postal service, 1945-1955 (Hệ thống bưu chính Việt Minh, 1945-1955?)

Căn cứ vào các tài liệu của Theo Klewitz và Catalog Michel Vietnam 1979 ở Ðức, Jasques Desrousseaux ở Pháp, cùng một số hình ảnh lấy trong mạng eBay ở Hoa Kỳ, và nhất là phong bì và tem quý hiếm trong bộ sưu tập riêng của mình, diễn giả Jean Goanvic trình bầy hệ thống bưu chính Việt Minh qua ba giai đoạn, nguyên văn như sau:

1. Từ 15.8.1945 đến 19.12.1946, giai đoạn Việt Minh nắm chính quyền ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ.
2. Từ 19.12.1946 đến tháng 9.1954, giai đoạn Việt Minh nắm chính quyền ở các vùng giải phóng.
3. Từ tháng 10.1954 đến đầu năm 1955, giai đoạn chính quyền VNDCCH làm chủ Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ (sau hiệp định Genève).

Từ lâu, tôi nghĩ xuất xứ những phong bì “Việt Minh” tồn tại tại Pháp chính là những “chiến lợi phẩm” mà bọn lính Pháp khi đi càn bố các vùng giải phóng đã giết hay bắt người và tịch thu. Sự nghi ngờ này của tôi nay đã được kiểm chứng. Trong số những phong bì được Jean Goanvic giới thiệu, tôi nhận ra một phong bì có hàng chữ viết tay, nguyên văn: Lettre capturée le 10.2.1949 sur les pistes des Trams (region ouest de Dong Hoi), tức là “Thư tịch thu ngày 10.2.1949... (vùng phía tây Ðồng Hới). Và phải chăng Jean Goanvic là con cháu của bọn cựu sĩ quan Lê Dương Pháp, tức bọn lính đánh thuê gốc Ðông Âu -hãy lưu ý đến họ của diễn giả tận cùng bằng “...vic, Goanvic” - nên mới có trong tay những phong bì lịch sử này?!

Phong bì bị quân Pháp tịch thu ngày 10.2.1949. Số phận người đưa thư ra sao?

Trong giai đoạn thứ nhất, Jean Goanvic giới thiệu 13 phong bì với tem Ðông Dưong, tem HCT, tem Nga Khê, cùng những con dấu bưu chính đương thời. Jean Goanvic cũng giới thiệu một số tem in đè do Bưu Ðiện cố tình in sai.

Vài phong bì với tem Ðông Dương



Phong bì với tem HCT



Phong bì với tem Nga Khê



Một số tem Bưu Ðiện in sai để bán cho giới sưu tầm

Trong giai đoạn thứ hai, Jean Goanvic giới thiệu 23 phong bì với tem Ðông Dương in đè, tem HCT, tem HCT giấy dó, quân bưu, phong bì LK IV và LK V. Diễn giả cũng giới thiệu một số tem LK V.

Phong bì với tem Ðông Dương in đè

Phong bì với tem HCT giấy dó


Phong bì LK V

Một số tem LK V

Trong giai đoạn thứ ba (sau hiệp định Genève), Jean Goanvic giới thiệu 5 phong bì với tem VNDCCH.

Phong bì với tem VNDCCH



Phong bì với tem VNDCCH gửi ra ngoại quốc

Tôi nhận thấy giai đoạn thứ ba này mà diễn giả Jean Goanvic đưa vào dòng tem Việt Minh thì không phù hợp với lịch sử. Thời này không còn là thời Việt Minh nữa, mà là nhà nước VNDCCH! Tôi không dự đại hội, nên không biết có ai trong số cử toạ nhận thức được điều này hay không.

Ðây thật là một điều đáng tiếc cho nội dung của một buổi giới thiệu những vật phẩm quý hiếm trong một dòng tem mang nhiều dấu tích của lịch sử hiện đại Việt Nam, chưa kể giá trị thương mại của chúng. Lấy phong bì LK V làm thí dụ, phong bì dán tới 14 tem HCT mà thời giá mỗi tem là US$1,000.00 thì phong bì ước lượng trong khoảng US$15,000.00-20,000.00! Nhưng chủ nhân của nó có chịu bán ra hay không lại là chuyện khác. Thử hỏi bộ sưu tập tem Việt Minh của Jean Goanvic mà mất đi phong bì này thì giá trị toàn bộ còn lại bao nhiêu?!