[Poetry]

CLB Viet Stamp nhận được bài viết về BS. Yersin của bác Bùi Nhựa ở Bình Dương. Xin trân trọng giới thiệu cùng bà con.

Kính gửi CLB Việt Stamp – TP.HCM.

Thưa quí vị.

Tôi đang có tâm trạng. Cũng đơn giản thôi đó là tấm lòng ngưỡng mộ nhà bác học thiên tài, nhân hậu Yersin. Vừa rồi đi Đà Lạt, xem hình của cụ, đến ngọn núi Langbian, mới giật mình, suy nghĩ về cụ mà cảm động…

Tôi đi Đà Lạt là đi dự trại sáng tác Văn học nghệt thuật cùa tỉnh Bình Dương mở tại Đà lạt từ 30/10/2011-15/11/2011. Ngày báo cáo kết quả, tôi có phát biểu trước anh em làm công tác văn học nghệt thuật Lâm Đồng đến dự và các thành niên của trại. Tôi nói, đến Đà Lạt có nhiều thứ lạ và hấp dẫn quá và có nhiều “cái đẹp”, cái thơ mộng quá… nhưng tất cả những cái đó thì những tao nhân mặc khách, những thi sĩ, văn nhân…đi trước, đến trước… đã “nói hết” cả rồi. Đến lượt mình, không “dễ” chút nào ! Khi bắt tay vào việc quả thật thấy…khớp quá! Tôi chỉ có cách là… vào thư viện của Nhà sáng tác đọc, lùng… những bài viết của các vị đi trước, nhưng cũng chẳng lưu lại ở đây bao nhiêu. May thay, tôi gặp được một tuyển tập “Thơ Đà Lạt Xưa và Nay” do nhà thơ Trần Ngọc Trác sưu tập, biên soạn. Tôi đọc một mạch trong 3 ngày thì hết. Thật cảm ơn. Sau đó về đọc tiếp một tập thơ của hội thơ “Sao Khuê” (TP.HCM.) tôi mang theo. Rất cảm ơn. Và như thế, tôi đã có một ít hành trang “phản biện, loại suy” – Nghĩa là, trong tay có những gì tạm biết người trước đã nói để khỏi nói lại trùng lặp, na ná (điều kiêng kỵ trong nghệ thuật). Cuối cùng thì tôi cũng tìm được vài ba điều (hoặc vài ba “cái”) người ta chưa nói. Tôi bèn đọc bài thơ tôi làm trước mọi người:

Người tìm ra núi khuất sau núi
Mây trắng về đây hồn tiền nhân?
Ta thử nhìn ta trong hiện hữu
Cuộc đời như một kẻ lần khân…!

Bài thơ này kính dâng hương hồn cụ Yersin để bày tỏ lòng ngưỡng mộ - Tôi nói. Cả hội trường vỗ tay hoan hô. Tôi phấn khởi nói thêm với mấy đ/c lãnh đạo ngành văn học nghệ thuật Lâm Đồng rằng, đừng bắt bẻ từng câu từng chữ, tách ra khỏi hệ thống hình tượng - cảm xúc… và cũng đừng quan niệm là cụ Yersin đi trong đoàn thực dân xâm lược sang đây . Nếu bắt bẻ từng câu từng chữ như thế thì đến câu kết “Cuộc đời như một kẻ lần khân” sẽ rất khó chịu. Anh nói ai “Cuộc đời như một kẻ lần khân…”? Anh ám chỉ cuộc đời này như một kẻ lần khân ? v.v. Tôi nói lại, thực ra đây là một hành vi sám hối, “tự tu” của bản thân tôi khi đứng trước ngọn núi gắn liền với tên truổi của Cụ Yersin. Tôi nói “Ta thử nhìn ta trong hiện hữu/Cuộc đời như một kẻ lần khân khân”. Tôi thấy mình nhỏ bé quá. Tôi “tội nghiệp”quá. Vậy thôi. Nếu ai đồng cảm được thì càng tốt không thì đó là một tâm trạng…Hội trường lại vang lên tiếng vỗ tay. Suy nghĩ đúng: Ta là người Việt Nam, ta đã làm được gì cho nước Nam ? Hãy tự hòi mình như thế. So với bác sĩ Yersin thì ta quá nhỏ bé. Cuộc đời ta so đo hơn kém mọi thứ chảng khác gì một kẻ… lần khân !

Xin tặng CLB Việt Stamp mấy câu thơ tâm sự “ngổn ngang” này khi nghĩ về nhà bác học vĩ đại Yersin. Chắc hội không từ chối ? Bài thơ này có nhan đề là “TRƯỚC ĐỉNH LANGBIAN”.

Xin được nói thêm một chút”. Khi tan cuộc ở hội trường, tổng biên tập tạp chí Langbian Lê Văn Công có ngồi dự buổi bế mạc đã xin bài thơ này và đề nghị sửa lại câu đầu như sau: Người tìm ra núi khuất sau núi => Người tìm ra núi đà khuất núi. Anh Công lập luận rằng: Nếu nói “khuất sau núi” có khi người ta nghĩ rằng ông chưa chết hoặc ông chỉ khuất đâu đó thôi… Như thế, sức mạnh gợi cảm của mô típ hình tượng “ông đã chết” không rõ. Cần phải có sự tác động cảm giác mạnh hơn … Vì vậy, bài thơ được sửa lại :

Người tìm ra núi đà khuất núi
Mây trắng về đây hồn tiền nhân ?
Ta thử nhìn ta trong hiện hữu
Cuộc đời như một kẻ lần khân…!

Bùi Nhựa
(49, Đoàn Thị Liên, Phú Lợi, Bình Dương).