BƯỚM KHẾ
Attacus atlas Linnaeus 1758
Saturnia atlas Linnaeus
Họ: bướm ma Saturniidae
Bộ: Cánh vẩy Lepidoptera
Mô tả:
Bướm khế là loại bướm đêm có kích thước lớn nhất ở nước ta và trên thế giới. Bướm đực rất dễ phân biệt với bướm cái bởi anten dạng lược kép, ấu trùng to đạt tới 80 mm, màu nâu tối, với nhiều điểm nâu đen trên thân ấu trùng. Mặt lưng của ấu trùng với nhiều hàng lông ứng dạng gai màu xanh thẫm ở gần hậu môn của ấu trùng có một vệt, màu xanh tím.
Sinh học:
Có con cái của loài bướm này chứa trong bụng tới 290 quả trứng (Mẫu thu được tại Hát Lót- Sơn La), đôi khi giai đoạn nhộng có thể kéo dài tới 1,5 năm.
Nơi sống và sinh thái:
Bướm sống cả ở rừng và vườn cây ăn quả của miền núi cũng như vùng đồng bằng, ở ngoại thành Hà Nội (Văn Điển) có người đã gặp bướm vào nhà. Một số người mê tín khi gặp bướm vào nhà, sợ, cho là điềm gở.
Bướm rất thích ánh sáng, nếu ban đêm một số nhà có đèn sáng bướm có thể bay vào. Tuy vậy chỉ vào nhà rất hãn hữu vì số lượng bướm ở vườn còn rất ít, ấu trùng ăn nhiều loại cây, cả cây rừng và cây ăn quả, vì dụ như cây: Ailanthus glandulosa và Berberis sp...vv.
Phân bố:
Việt Nam: ở khắp vùng rừng núi và đồng bằng, Đây là loài bướm đẹp thuộc bộ cánh vẩy Lepidoptera được đưa vào sách đỏ Việt Nam.
Thế giới: Trung Quốc (Quảng Tây), từ Ấn Độ đến Đông nam Á.
Giá trị sử dụng:
Tuy bướm có xuất hiện trong vườn nhưng chưa có trường hợp nào báo cáo là chúng gây hại. Theo Barlow (1982) có thấy ấu trùng ăn cây Hoàng liên Berberis sp, một cây thuốc qúy nên cần theo dõi tiếp.
Bướm khế là loài bướm lớn nhất trong các loại bướm của vùng Đông nam Á, đẹp và rất được ưa thích trong các bộ su tập.
Tình trạng:
Bướm khế ngày càng hiếm do môi trường thay đổi và phun thuốc trừ sâu. Mức đe dọa: Bậc R.
Đề nghị biện pháp bảo vệ:
Cần hạn chế dùng thuốc trừ sâu ở các vườn. Không săn bắt bướm .
(Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam phần động vật - trang 393.)