[vnmission]

Thử xếp lại tem in đè

Tôi thử phân bộ tem in đè theo bảng nhằm hai mục đích:

Thứ nhất, cung cấp thông tin về ngày phát hành và số lượng phát hành tem in đè theo ghi nhận tại Chương 2, Quyển 6, cuốn “Bưu chính và liên lạc Pháp tại Viễn Đông” của Jacques Desrousseaux (chưa có nguồn độc lập xác minh).

Thứ hai, thử đưa ra một cách sắp xếp mới đối với tem in đè theo thông tin trên. Thứ tự các tem in đè được cân nhắc cụ thể theo từng trường hợp theo 4 tiêu chí với thứ tự ưu tiên như sau:

Tiêu chí 1: ngày phát hành, theo đó tem in đè trước được xếp trước.

Tiêu chí 2: chữ in đè. Đã gọi là “tem in đè” thì theo lẽ thường, chữ in đè đương nhiên phải có vị trí quan trọng. Ở đây có 3 điểm cần lưu ý:

Thứ nhất, tôi gọi là “chữ in đè” để phân biệt với “số in đè,” tức là những con số được in đè để thay đổi giá mặt hay xác định mức tiền phụ thu. Ngoài quốc hiệu và chữ “bưu chính”, chữ in đè ở đây được hiểu là những chữ được in để xác định rõ phụ thu vì mục đích gì. Những tem phụ thu này được đưa vào mục riêng, để phân biệt với tem bưu chính đơn thuần. Tem chỉ đổi giá mặt tạm thời vẫn xếp vào loại tem bưu chính cho đến khi chúng ta biết rõ chúng có phải là tem phụ thu hay không.

Thứ hai, nếu tem in đè được đưa chung vào “tem bưu chính Việt Nam”, các tem phụ thu khác đều nên được tách riêng (tôi sắp xếp theo cách này).

Thứ ba, thực tế quốc hiệu Việt Nam được in đè theo 3 cách khác nhau: “VIET-NAM DAN-CHU CONG-HOA” (các bộ 1, 2, 7, 8, 9, 10, 11, 12 và 13 theo cách sắp xếp của Công ty Tem); “VIET-NAM | DOC-LAP TU-DO HANH-PHUC” (bộ 3); và “VIET-NAM DAN-CHU CONG-HOA | DOC-LAP TU-DO HANH-PHUC” (bộ 4 và 5). Tuy nhiên về cơ bản, các cách viết này không ảnh hưởng đến nội dung, do đó tôi không coi chúng là căn cứ để phân loại.

Tiêu chí 3: bộ tem. Dù ngày in đè khác nhau thậm chí cách khá xa nhau, nhưng theo các sắp xếp truyền thống của Việt Nam cũng như một số nước, tôi vẫn xếp chúng vào cùng một bộ.

Tiêu chí 4: mệnh giá. Trong cùng một bộ tem, tem có mệnh giá nhỏ hơn được xếp trước, dù trên thực tế có thể phát hành sau. Trường hợp mệnh giá như nhau, tem Đông Dương gốc nào được xếp trước trong các ca-ta-lô phổ biến thì được xếp trước.

Theo bốn tiêu chí trên, tem in đè loại “bưu chính” gồm 18 bộ, loại “phụ thu” gồm 5 bộ, và loại “không phát hành” gồm 5 bộ.

Sau đây là các bộ tem bưu chính, mời các bạn tham khảo và đóng góp ý kiến: