Lan man về bán - buôn.

[ke vo danh]

(Bài viết tặng một bạn tem, sau khi có vài trao đổi. Chúc bạn luôn vui và hạnh phúc).

Khi đi mua hàng, đôi khi cũng gặp phải những trường hợp rất bực mình và khó chịu. Lý do là có những người bán hàng (khi là nhân viên, khi là ngay chính cửa hàng) có những hành vi và lời nói hết sức mất thiện cảm. Hoàn toàn không không gây được ấn tượng tốt với khách mua.

Gặp những trường hợp như vậy, tôi chỉ lạnh lùng cám ơn rồi bỏ đi, qua cửa hàng bên cạnh, hoặc đối diện rồi sau đó tay xách nách mang với ánh mắt nhìn tiếc nuối (?) của người bán hàng trước đó. Những khiếm khuyết trong giao tiếp bán hàng này, phải công nhận là người Á châu (nơi tôi ở) rất kém! Sự niềm nở tươi cười hình như không bao giờ thấy trên khuôn mặt họ, sự lạnh lẽo và vô cảm hầu như được đóng khuôn ngay từ khi họ bước ra đời rồi thì phải. Ăn nói thì cộc cằn, cử chỉ thì mạnh bạo...Hoàn toàn trái ngược lại những gì mà một người bán hàng cần có để lôi kéo khách hàng và bán những gì mình muốn. Và tại sao điều này chỉ gặp phải nơi những người Á châu?

Gọn lại vấn đề, ở đây, tôi chỉ nhận xét về ngay chính người VN mình vậy.

Ngay tại VN, mỗi lần vào bất cứ một cửa tiệm nào đó để coi đồ, hoặc cần lựa chọn là có thể nói đó là những giây phút...căng thẳng nhất trong ngày! Coi xong mà lỡ không mua, thế nào cũng phải lẹ lẹ bước ra (nhưng không quên kèm theo lời cám ơn lí nhí), nếu không muốn bị một cặp mắt dè bỉu hoặc một lời lèm bèm nào đó xoáy theo! Đôi khi đành phải nói trước là xin phép được coi đồ và có thể rất không mua (điều này, chưa khi nào tôi phải ngỏ ra tại bất cứ một nơi nào khác), dù sau đó chủ hàng vẫn bặt thiệp mời chào với lời trấn an. Nhưng cảm giác người đi chọn lựa để mua hàng thì hoàn toàn không thể...an lòng chút nào. Sự ngột ngạt đó đã tạo ra những cảm giác ngán ngẩm và mệt mỏi. Câu "khách hàng là vua" (dù chỉ tương đối) hoàn toàn không phù hợp chút nào, khi người mua cứ có cảm giác là...phạm tội nếu không lấy món đó!!!

Người bán hàng, ngoài sự chăm sóc và chiều chuộng khách hàng một cách lịch sự, dễ mến, họ còn là người phải chỉ dẫn. Nếu kèm theo được những trao đổi thân thiện thì càng tốt. Biết đặt câu hỏi khéo léo, có tâm lý và nhận xét minh mẫn để có thể đoán được tâm trạng của khách. Dựa vào đó, sẽ có những chỉ dẫn không sai lạc về những gì khách cần. Khi có niềm tin tưởng từ khách hàng rồi, người bán hàng sẽ trở nên rất thú vị và bán hàng sẽ dễ dàng hơn nhiều.

Một khi khách hàng cởi mở và thoải mái hơn trong trao đổi, lúc đó những câu hỏi của người bán tới khách sẽ chính là những câu trả lời cho chính họ. Nói một cách dễ hiểu hơn: khách hàng sẽ cảm thấy sự lựa chọn món đồ của mình là do chính mình tìm ra. Và sự chọn lựa này là rất thích đáng. Một điều dễ hiểu hơn, người bán hàng giỏi là người làm cho khách mua có cảm tưởng rằng chính họ đã tìm ra món đó (chư skhông phải do sự góp ý của người bán), họ không có ý nghĩ rằng họ đã bị điều khiển hoặc lôi kéo cho sự chọn lựa này.

(Có một cách thử rất hiệu quả để kiểm chứng khả năng người bán đã hoàn toàn tự làm mờ vai trò của mình, mặc dù chính họ hoàn toàn làm chủ tình thế: TRong một buổi gặp gỡ gì đó, mà bạn đều biết hầu như tất cả mọi người tham dự. Hãy bắt chuyện một cách thật thân thiện với một ai đó. Nhưng tuyệt đối đừng có bất cứ ý đồ phía sau nào khác và chỉ duy nhất một điều: hãy khơi chuyện và tìm cách chỉ để cho họ nói về họ. Đừng bao giờ nói về chính bạn cả. Ngày hôm sau, chắc chắn là người đó sẽ nói về bạn với những người họ quen biết khác, như sau: "Anh (cô) đó mới dễ thương và đáng mến làm sao!". Mặc dù bạn hoàn toàn không hề nói về cái tôi của mình. Bạn nào cứ thử đi rồi thấy)

Nhưng sau cùng: sự niềm nở, lịch sự và tế nhị là những điểm không thể nào thiếu trong giao dịch buôn bán. Nếu người mua hài lòng, chính người bán sau đó mới được hưởng tiếp những lợi điểm khác không ngờ được.

Chỉ vài điều căn bản nhỏ xíu đó, vậy mà hình như không phải bất cứ người bán hàng nào cũng cần nhớ để...nằm lòng. Và sẽ vẫn có những người bán tự hỏi: tại sao người khác bán được, còn hàng mình thì cứ nằm ụ mãi?


*******

Tới đây, sực nghĩ lại là trong những cửa hàng tem tại đây, một khi các bạn đó bầy bán tem (thí dụ như tại Bảo Tàng quân khu 7) thì đối xử với khách hàng ra sao nhỉ? Hy vọng một ngày đẹp trời nào đó, tôi sẽ được thấy chính kinh nghiệm bản thân của mình để chiêm nghiệm.