Pablo Neruda, tên thật Neftalí Ricardo Reyes Basoalto, nhà chính trị, nhà thơ lớn của Chile và Mỹ Latin. Ông sinh ngày 12-7-1904 trong một gia đình viên chức. Ông tốt nghiệp Trường Đại học Tổng hợp Santiago, làm lãnh sự ở nhiều nước Châu Âu và Mỹ La-tinh.
 |
| Tem Chile kỷ niệm 100 năm sinh Neruda phát hành năm 2004 |
Buổi đầu sáng tác thơ, Neruda chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa siêu thực Pháp, dùng những hình ảnh tượng trưng bí hiểm nói lên nỗi cô đơn của cá nhân. Nhưng từ khi tiếp xúc với cách mạng Tây Ban Nha, thơ ông biến đổi hoàn toàn, ông vận dụng thơ ca như một vũ khí, đấu tranh cho lý tưởng tự do, dân chủ, chủ nghĩa xã hội, thể hiện qua những thi phẩm “Tây Ban Nha trong lòng tôi” (1937), “Mảnh đất đau thương” (1938). Trong Chiến tranh thế giới II, ông sáng tác “Bài ca gửi Stalingrad” (1942), “Tình ca mới gửi Stalingrad” (1943) ca ngợi những chiến sĩ anh hùng Xô Viết. Năm 1945, ông trở về nước, gia nhập Đảng Cộng sản Chile, được bầu vào Thượng nghị viện Chile.
 |
| Bộ tem Chile về Neruda phát hành năm 2008 |
Trong thời gian sống bất hợp pháp do bị chính phủ độc tài ra lệnh truy nã, ông hoàn thành tác phẩm “Chung một tiếng ca” (1949), một bản trường ca về Mỹ Latin từ thời cổ đại đến nay, về các cuộc đấu tranh chống xâm lược trong lịch sử, dựng lên hình ảnh những người cộng sản chống các công ty tư bản độc quyền Bắc Mỹ và bọn độc tài tay sai đế quốc Mỹ, kêu gọi quần chúng nổi dậy bảo vệ quê hương, bảo vệ dân chủ. Phần cuối tác phẩm là những trang tự thuật về con đường giác ngộ của ông. Neruda sử dụng thơ tự do để diễn đạt một nội dung vừa trữ tình vừa triết lý. Từ 1950, ông sống lưu vong. Sau khi chính phủ độc tài bị lật đổ vào năm 1952, ông trở về nước, tiếp tục làm thơ, mở rộng đề tài, đề cập đến những vấn đề riêng và chung trong cuộc sống với những thi phẩm “Một trăm bài thơ tình” (1960), “Trường ca anh hùng” (1960) ca ngợi cách mạng Cuba, “Những con chim Chilê” (1960) ca ngợi quê hương. Dưới chính quyền cách mạng của Tổng thống Salvado Allende (1908-1973), ông làm đại sứ ở Pháp. Khi chính quyền dân chủ này bị đảo chính, ông bị chính quyền phản động Agusto Pinochet (1915-2006) bắt giam và hèn hạ thủ tiêu vào ngày 23-9-1973.
 |
| Tem Việt Nam về Neruda phát hành năm 1974 |
Thơ của Neruda là vũ khí sắc bén lên tiếng tố cáo kẻ thù, là tiếng kèn tập hợp những người yêu nước, là tiếng nói nhiệt thành chia sẻ và cổ vũ các phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới. Ông đã được nhận giải thưởng Nobel về vǎn học nǎm 1971.
